نشانه‌شناسی مفهوم عشق در اشعار عبدالعظیم فنجان بر اساس الگوی سه‌وجهی نشانۀ پیرس

نشانه‌شناسی به عنوان یکی از شیوه‌های نقد ادبی در ادبیات نوین جایگاه ویژه‌ای به خود اختصاص داده است و بررسی نشانه‌های زبانی ابعاد تازه و نامکشوفی از دنیای درون متن را برای خواننده بازگو می‌کند. یکی از نظریه‌پردازان مشهور در نشانه‌شناسی چارلز سندرس پیرس آمریکایی است که با رد دوجهی بودن ساختار نشانه و ارائۀ الگوی سه وجهی خود برای نشانه به مطالعات نشانه‌شناسی نظم و ترتیب خاصی بخشید. عبدالعظیم فنجان شاعر نوگرای عراقی که عشق و مضمون‌های عاشقانه جزء اصلی‌ترین اغراض شعری اوست و زبان شعری نوین و استفادۀ هنرمندانۀ وی از نشانه‌های زبانی باعث تمایز سبک بیانی او می‌شود. پژوهش حاضر می‌کوشد با روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر الگوی سه وجهی پیرس به بررسی شکل‌گیری نشانه‌های سازندۀ مفهوم عشق در شعر عبدالعظیم فنجان بپردازد و نقش سه جزء نشانه یعنی بازنمون، موضوع و تفسیر را در خلق مضمون‌های عاشقانه را نقد و بیان کند. از نتایج پژوهش چنین استنباط می‌شود که نشانه‌های مربوط به عشق در قالب رمزگان‌های زمانی، مکانی، بینامتنی و محور جانشینی و همنشینی تولید می‌شوند و بازنمون هرکدام از آن‌ها بر اساس مقولۀ اوّلیت حالت کیفی و بُعد تصویری و صدایی نشانه را به تصویر می‌کشد و موضوع بر پایۀ مقولۀ ثانویت بُعد عملی تجربه‌های عاطفی شاعر در جهان واقع نشان می‌دهد و با توجه به مقولۀ ثالثیت تفسیر نشانه مفهومی کلّی را بیان می‌کند که در تمام ابیات قصیده تنیده شده است.

semiotics of the concept of love in the poems of abdul azim fanjan based on three-dimensional peirce’s semiotics model

semiotics is one of the methods of literary criticism which has a special place in modern literature. charles sanders peirce, an american semiotician, made a frame for semiotic studies by rejecting the two dimensional structure of the sign and presenting his three dimensional model. linguistic signs play an essential role in the production of new poetic texts, so peirce’s semiotics model is considered an accurate and appropriate method for analyzing modern poetry. abdul azim fanjan, a modern iraqi poet whose main poetic motives are love and romantic themes, has a particular style of expression by his new poetic language and artistic use of linguistic signs. the present study tries to investigate the formation of signs that make up the concept of love in abdul azim fanjan poetry by descriptive analytical methods based on pierce’s three dimensional model. it also expresses the role of three components of signs, namely representation, subject and interpretation. from the results, it is inferred that the signs related to love are produced in the form of temporal, spatial, intertextual codes and based on succession and companionship. according to the category of priority, duality and tertiary, representation of each one depicts the qualitative state of the sign, subject shows the practical dimension of the poet’s emotional experiences in the real world, and sign interpretation expresses a general concept that is woven in all the verses of the poem, respectively.