بررسی کارکرد ابزار زبانی(جانشینی ) در سوره مبارکه «النحل» از دیدگاه نظریه انسجام متن مایکل هالیدی و رقیه حسن

قرآن بلیغ ترین متنی است که در دسترس قرار گرفته است. برای بررسی و تحلیل این متن بی نظیر، پژوهشگران از روش ها و الگوهای مختلفی بهره گرفته اند. یکی از روش های نوین بررسی متن، در قالب نظریۀ انسجام متنی هالیدی و حسن مطرح گردیده است. این نظریه اساس درک روابط معنایی متن و یک معیار تشخیص متن از غیر متن است. بررسی متن سورۀ نحل از این دیدگاه و براساس روابط معنایی که منجر به ایجاد انسجام می شوند، می تواند نشان دهد که چگونه با ابزار زبانی جایگزینی، عنصری توانسته است با لفظی اندک، جانشین معنایی بسیار شود و از تکرار جلوگیری کرده و ضمن تکرار مفهوم و تداوم معنا و خط فکری، متنی منسجم و یکپارچه تولید کند. فهم عناصر جانشین ممکن نیست مگر با بازگشت به عناصر وابسته ای که پیش از آنها داخل متن آمده؛ لذا از این رویکرد میتوان برای درک میزان وحدت و یکپارچگی و کشف روابط عمیق معنایی آیات استفاده نمود. از این رو مقالۀ حاضر با روش توصیفی - تحلیلی با رویکردی زبانشناختی، به بررسی سورۀ نحل براساس کارکرد ابزار جانشینی برای فهمیدن نحوۀ انسجام آفرینی و برقراری پیوندهای معنایی در آیات پرداخته است. در این میان جانشینی جمله ای، سپس اسمی و در پایان فعلی با ایجاد پیوند از نوع هم طبقگی و ایجاد زنجیرۀ انسجامی به ترتیب؛ از بیشترین بسامد برخوردار هستند.همین امر باعث می شود نحوۀ آفرینش متن همراه با اقتصاد کلامی و روابط معنایی آن به شکل ملموستری درک شود.

analyzing the function of the linguistic device (substitution) in the blessed surah al-nahl from the perspective of the text coherence theory of ruqiyeh hassan and michael halliday

the quran is the most eloquent text available to mankind. to analyze and examine its text, various devices have been used by linguists and researchers. one of the most recent devices that can analyze it is the linguistic device of substitution, which has been proposed in the form of holliday and hassan's textual cohesion theory. this theory examines the semantic relations that lead to the creation of textual cohesion, and the application of this theory and the linguistic device of substitution in surah al-nahl shows how an element has been able to replace a lot of meaning with a few words and prevent the boring repetition of a verbatim form of one or more sentences and repeat the meaning and concept at the same time and create a coherent text. researches show that in surah al-nahl, the verses are sometimes so related and tied together that if one of them is removed or moved, it causes ambiguity in the meaning and confusion of the audience. the application of the linguistic device of substitution in surah al-nahl creates a tie and link of the co-classification and creates a cohesive chain that, respectively; the clausal substitute, then the nominal substitution, and in the ending the verbal substitution have the highest frequency. relation between the verses and the continuation of the meaning without repeating too many pronouns in accordance with the principle of linguistic economy is what is achieved in this surah by the intelligent and accurate use of substitution language device.