خوانشی جدید از رمان «اللاز» با تاکید بر الگوی گفتمان‌کاویِ انتقادی ون‌دایک

تحلیل گفتمان انتقادی یکی از رویکردهای مطالعات زبان‌شناختی نوین است. گفتمان‌کاویِ انتقادی مبتنی بر سازه‌گرایى اجتماعى است و به تجزیه و تحلیل ساختارها و معناهایی می‌پردازد که بار ایدئولوژیکی دارند. تئون ون‌دایک زبان‌شناس هلندی (1943)، رویکرد شناختی اجتماعی را در بستر تحلیل گفتمان انتقادی مورد بررسی قرار داده و به برقراری ارتباط بین ساختارهای متنی، شناختی و اجتماعی می‌پردازد. ایدئولوژی در الگوی گفتمان انتقادی ون‌دایک نقشی بنیادی داشته و طرح‌واره‌هایی از روابط موجود بین ایدئولوژی، جامعه، شناخت و گفتمان را می‌آفریند و این تعامل اجتماعی به شکل متن و یا گفتمان متبلور می‌شود. طاهر وطار، رمان‌نویس برجسته الجزایری (1936) با نگارش رمان «اللاز» به بررسی جریانات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی الجزایر پرداخته و جامعه استعمارزده الجزایر را به تصویر کشیده است. در این پژوهش سعی شده است با روش توصیفی تحلیلی ابتدا نگاهی گذرا به رمان «اللاز» و چارچوب نظری تحلیل گفتمان انتقادی و در ادامه به بررسی گفتمان این رمان با تکیه بر متد گفتمان‌کاویِ انتقادی ون‌دایک پرداخته شود. رویکرد گفتمان‌کاویِ انتقادی خاص‌ترین ابزار زبانی برای بیان داستان «اللاز» است.

A new reading of the novel Ellaz with emphasis on the model of critical discourse Vandek

Critical discourse analysis is one of the approaches of modern linguistic studies. Critical discourse is based on social constructivism and analyzes structures and meanings that have an ideological burden. The Dutch linguist Theon Wendijk (1943) examines the cognitivesocial approach in the context of critical discourse analysis and makes connections between textual, cognitive and social structures. Ideology plays a fundamental role in the model of critical and individual discourse and creates schemas of the existing relationships between ideology, society, cognition and discourse, and this social interaction is crystallized in the form of text or discourse. Tahir Watar, a prominent Algerian novelist (1936), has written the novel AlLaz, examining the political, social and cultural currents of Algeria and depicting the colonized Algerian society. In this research, a descriptiveanalytical method has been tried to first take a brief look at the novel Allaz and the theoretical framework of critical discourse analysis and then to examine the discourse of this novel based on the method of critical discourse and Vandik. The critical discourse approach is the most specific linguistic tool for telling the story of Ellaz.