بازتاب طرحواره‌هایِ تصوری مفهوم‌سازِ مرگ و بیماری در رمان لا طریق الى الجنه اثر حسن داوود

زبانشناس ی شناختی، این نگرش وجود دارد که زبان و از جمله زبان ادبی، نمود و تجلیگاه ساختارهای مفهومی نظیر استعاره، مجاز و طرحواره های تصوری موجود در ذهن بشر است.مرگ برای تمام جانداران و نیز انسان پدیده‌ای محتوم است و در ذهن بشر تصوری مبهم دارد. انسان به‌واسطۀ تفکر و خیال، نگرش و برداشت خاصی نسبت به این مفهوم دارد. مفهوم بیماری نیز در تعاملی تنگاتنگ با مفهوم مرگ و دارای رابطه‌ای علّی معلولی با آن است. در زبان‌شناسی شناختی این عقیده وجود دارد که زبان و از جمله زبان ادبی، نمود و تجلیگاه ساختارهای مفهومی نظیر استعاره، مجاز و طرحواره‌های تصوری موجود در ذهن بشر است. در نوشتار حاضر تلاش بر آن است که با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و در چارچوب نظریه معنی‌شناسی شناختی به بررسی مفهوم‌سازی مرگ و بیماری، با استفاده از کارکرد طرحواره‌های تصوری در رمان لا طریق الی الجنه (برنده جایزه نجیب محفوظ در سال 2015م) اثر حسن داوود، نویسنده لبنانی پرداخته شود. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که نویسنده از سه طرحوارۀ حجمی، حرکتی و نیرو برای مرگ و بیماری و همچنین طرحواره مقدار برای بیماری و طرحواره نزدیکی برای مرگ بهره برده است. همچنین طرحواره‌های حوزۀ مرگ و بیماری، اساس استعاره‌های مفهومی مشترکی چون «مرگ و بیماری گیاه هستند»، «مرگ و بیماری جاندار هستند»، «مرگ و بیماری مکان هستند» و... را بنا می‌نهند. نگرش منفی نویسنده به دو حوزه مرگ و بیماری در این رمان، از طریق این طرحواره‌ها و استعاره‌ها قابل دسترسی است.

Reflection of conceptual schemas conceptualizing death and disease in the novel La Tariqa Elal Jannah by Hassan Davood

Death is a inevitable phenomenon for all living beings as well as human beings and has a vague idea in the human mind. Man has a special attitude and perception towards this concept through thinking and imagination. The concept of disease is also in close interaction with the concept of death and has a causal relationship with it. In cognitive linguistics, it is believed that language, including literary language, is the manifestation of conceptual structures such as metaphors, metaphors, and imaginary schemas in the human mind. In the present paper, an attempt is made to use the descriptiveanalytical method and in the framework of cognitive semantic theory to study the conceptualization of death and disease, using the function of imaginary schemas in the novel La Tariqa Elal Jannah 2015 m) The work of Hassan Davood, a Lebanese writer. The results show that the author has used three schemes of volume, movement and force for death and disease, as well as the value scheme for disease and the neardeath scheme. Also, the schemas of the field of death and disease form the basis of common conceptual metaphors such as death and disease are plants, death and disease are living, death and disease are places and so on. The author's negative attitude towards the two domains of death and disease in this novel can be accessed through these schemas and metaphors.