التحوّل فی الشخصیه والتغییر فی المکان فی روایه فسحه للجنون لسعد محمد رحیم

عمل الروائی العراقی، سعد محمد رحیم، فی هذا النصّ على ما یسمّى بالتراجیکومیدیا لیسرد حیاه شخصیّه مثقّفه قادتها ملابسات ما عاشته من آلام نتیجه تعرّضها لشتّى انواع التعذیب والعنف من قبل ازلام السلطه الفاشیه، لتتحوّل او تدّعی فیما بعد الجنون لتحظى بفسحه للعیش؛ فکان هناک جانبان فی حیاتها یعملان على اضاءه النص السردی؛ جانب جدّی وآخر هزلی ‏ساخر.ترکّز الدراسه فی مسارها على الشخصیه المحوریه مستقصیه حضورها فی انواع الامکنه حسب التقاطبات المکانیه لیوری لوتمان yuri lotman))، وتبحث فی التاثیر المتبادل بینها، وبین اماکن تواجدها. ومن هنا ینطلق البحث ‏مفیداً من المنهج التوصیفی التحلیلی فی اثاره اشکالیه الشخصیه وعلاقتها بالمکان الروائی.‏ وتبیّن انّ الشخصیه التراجیدیه (عامر)، حضرت فی الاماکن المغلقه والمفتوحه، وهی اماکن متغیّره بفعل السلطه الفاشیه، والتغییر الطارئ على البلاد (الحرب)، مصرّه على العیش مشرّده ‏غیر آبهه فی نفس الوقت لنهایه ماساویه، کانت لها بالمرصاد؛ فکما عاشت ضحیه تعسّف دیکتاتوری صارت ضحیه قصف عشوائی لینهی حیاتها فترحل عن فضاء مکانی ملوه‏ الجور والامتهان لکرامه الانسان.‏

Changing in Character and Place in the Novel A Space for Madness by Saad Muhammad Rahim

The Iraqi novelist, Saad Muhammad Rahim, presented his novel Foshat’on leljonoun the form of a tragicomedic text to address the transformation process of the main character and the place of the story. Thus, in this work, he highlighted the two elements of character and place, and set a unison relationship between them, so that his novel would be able to portray a part of human suffering and the place resulting from the rule of government during the war.The present study uses a descriptiveanalytic approach to focus on the main character of this novel to uncover the artistic delicacies used to link it to some kind of place, using the theory of Y. Lotman. Since the hero in terms of psychological dimension changes from a healthy person into a mad man, it is called a transformation. The place was also called a variable because the current conditions have affected it and have changed its appearance. The study shows that Amer, the main and fulldimensional character of the novel becomes mad or pretends to be mad after being tormented. Therefore, he eludes to an unfamiliar region, changes his name to Hekmat or Hakku, so that he can indirectly express his protest against the disorders of the status quo, especially the abominable behavior of the government. So, he attends variable places, especially the openclosed ones, and makes a relationship with them in an evolving way. The places also change themselves with the change of character’s portrait.