مینی مالیسم در حکمت های منقول از ایرانیان باستان بر اساس منابع عربی

مینیمالیسم یعنی به‌کاربردن ساده‌ترین طرح یا شکل برای نقل داستان. با اینکه مینیمالیسم در غرب، پدیده‌ای نوظهور محسوب می‌شود؛ امّا این گونه ادبی، همواره از قدیم الایام در میان ایرانیان وجود داشته است. پژوهش مذکور با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و نیز با تکیه بر منابع معتبر عربی که داستانک‌هایی حکمت‌آمیز از شاهان، وزیران و دیگر بزرگان ایران باستان نقل کرده‌اند، این گونه ادبی را مورد بررسی و تحلیل قرار داده است. نتایج نشان از آن دارد که این داستانک‌ها نمونه‌های والای کمینه‌گرایی در ادبیات فارسی و عربی هستند. اغلب آنها با طرح و پیرنگی ساده و در قالب جملات بی‌پیرایه، بیان شده‌اند، ساختاری بسیار کوچک دارند و تنها از یک صحنه تشکیل شده‌اند؛ اما تمّی جذّاب و پرشور دارند؛ در کنار این تشابهات، تفاوت‌هایی نیز میان داستانهای حکمت‌آمیز ایرانیان باستان با مینیمالیسم وجود دارد: اولاً شخصیت‌ها در داستان‌های مینیمال افراد عادی اجتماع هستند؛ در حالی که در حکمت‌های منقول از ایرانیان باستان، هر دو طرف گفت‌وگو یا یکی از آنها افرادی سرشناس مانند پادشاه، وزیر، حکیم، موبد و... است. ثانیاً با اینکه منتقدان، این گونه ادبی را به عدم موضع‌گیری سیاسی، توصیف‌های ساده و پیش پا افتاده، یکنواختی سبک و بی‌توجهی به جنبه‌های اخلاقی محکوم می‌کنند؛ اما به اعتقاد نگارنده، داستانک‌های مینیمال ایران باستان از این اتهامات مبرّاست؛ زیرا در شاهد مثال‌های مختلفی که در پژوهش حاضر، ذکر گردیده، بسیاری از دغدغه‌های بشری با رویکرد‌های گوناگون اعتقادی، اخلاقی، سیاسی، اجتماعی و... به نحوی دقیق و ظریف، منعکس شده است.