تحلیل مولفه های پست‌مدرنیسم در رمان «مملکه الغرباء» الیاس خوری

پست‌مدرنیسم یکی از جنبش‌های تاثیر‌گذار چند دهۀ اخیر است و فصل جدیدی در تاریخ تمدن غرب به شمار می‌رود. این جنبش نه تنها بر عرصه‌های فرهنگی، اقتصادی، سیاسی تاثیر گذاشت، بلکه به حوزۀ ادبیّات و به طور خاص به حوزه داستان نویسی نیز راه یافت و ساختار و محتوای رمان را دچار تغییر و تحول کرد. نظریه‌پردازان تناقض، عدم قطعیّت، فقدان قاعده، زیاده‌روی، اتصال کوتاه، زمان‌پریشی، از هم‌گسیختگی، تداعی نامنسجم اندیشه، پارانویا، تکنیک داستان در داستان و التقاط ژانرهای ادبی را ویژگی ادبیّات داستانی پست مدرن برمی‌شمرند. رمان «مملکه الغرباء» اثر الیاس خوری، رمان‌نویس لبنانی، بر اساس انگاره‌های پست‌مدرنیستی به نگارش درآمده است. وی با برگزیدن قالب پست‌مدرن برای بیان اندیشه و جهان‌بینی خود، به خوبی آوارگی و سرگشتگی انسان در گسترۀ جنگ و تبعات آن را به تصویر می‌کشد. پژوهش حاضر که به روش توصیفی – تحلیلی نگاشته شده در صدد است که رمان «مملکه الغرباء» را بر اساس مولفه‌های پست مدرنیستی تحلیل نماید و از آنجا که خط فاصل مدرنیسم از پست‌مدرنیسم دشوار است، لذا جهت نمایان کردن ظهور پست مدرنیسم در این رمان، ابتدا برخی از مهم‌ترین شاخصه‌های مدرنیستی رمان تحلیل و سپس بارزترین مولفه‌های پستمدرنیستی آن استخراج و مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. دستاورد کلی پژوهش مبین آن است که کاربست پست‌مدرنیسم در این رمان کاملاً محسوس است؛ بنابراین می‌توان اذعان داشت که خوری از نویسندگان الگوپرداز و مقلّد صرف نیست بلکه در مسیر داستان نویسی خود همواره در حال اتخاذ سبک‌های نوین داستان‌نویسی است و در ادبیّات عرب جزء نویسندگان پیشرو در ادبیّات پست مدرن عربی به شمار می رود.