بازشناخت کارکرد قرینه‌های لفظی در فهم حدیث از دیدگاه شیخ انصاری‏

حدیث، زمانی می‌تواند مورد استناد قرار گیرد که با نقد و ارزیابی، صدور آن از معصوم ثابت گردد. شیخ انصاری همانند دیگر فقیهان شیعه با تشکیل خانواده‌های حدیثی در جای‌جای مباحث فقهی از قرائن مختلف برای رسیدن به مراد واقعی امام بهره می‌برد. ایشان در تراث فقهی خود به قرائن فراوانی، توجه کرده است. قرینه‌ها از جهات گونا‌گونی قابل تقسیم هستند و بر طبق یک تقسیم‌بندی گاهی از جنس لفظ و کلام هستند که آن را قرینه لفظی می‌نامند و گاهی از جنس لفظ و کلام نیست که بدان قرینه مقامی می‌گویند. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی به این نتیجه رسیده است که در نگاه شیخ انصاری بررسی قرینه‌های لفظی در فرآیند فهم حدیث تاثیر بسزایی در فهم مراد واقعی معصوم دارد؛ ایشان برای تحصیل ظهور و دستیابی به مراد جدی امام، در تراث فقهی اصولی خود، از قرائن لفظی متنوعی مانند تخصیص، تبیین، حکومت و ورود، تعلیل، سیاق، تقابل، سوال راوی، فهم و تفسیر نخستین راوی، عنوان باب حدیث، امر عقیب حظر، تمثیل استفاده کرده است.

the effect of literal contexts in understanding hadith from the perspective of sheikh ansari

a hadith can be cited when it is proved that it was issued by an imam through criticism and evaluation. sheikh ansari, like other shiite jurists, uses different evidence to reach the imam’s real meaning by forming hadith families instead of jurisprudential discussions. he has paid attention to many evidences in his jurisprudential books. evidence can be divided in different ways, and according to a single classification, they are sometimes of the type of word and speech, which is called literal context, and sometimes they are not of the type of word and speech, which is called situational context. using a descriptive-analytical method, this research has concluded that sheikh ansari uses this method to achieve the real meaning of a hadith. in his various books, he has used many literal contexts such as assignment, explanation, rule and entry, finding the cause, context, confrontation, narrator’s question, understanding and interpretation of the first narrator, the title of the hadith chapter, affair with danger, and proverbs to understand the real intention of imam in a hadith.