چگونگی مواجهۀ علامه طباطبایی (ره) با آیات مجمل در «المیزان»‏

مقولۀ مجمل و مبین ازجمله مباحث مهم در علوم قرآن، ادبیات عرب و اصول فقه استکه توجه به آن در فهم آیات قرآن سهم به‌سزایی دارد. بازخوانی منابع کهن حکایت از آن داردکه وجود عواملی چند دریک عبارت می‌تواند زمینه‌ساز اجمال درکلام باشد؛ فهم دقیق یک متن، نیازمندِ خروج عبارت از ابهام است که معمولاً با بهره‌گیری از مبین‌ها اتفاق می‌افتد. چگونگیِ مواجهه هریک از مفسرین با آیات مجمل براساس شیوۀ تفسیری آن‌ها متفاوت است؛ دراین میان اندیشه‌ها و نیز نحوۀ مواجهه علامه طباطبایی به‌عنوان مفسر شهیر معاصر و احیاگر روش تفسیری قرآن به قرآن، دارای اهمیت ویژه‌ای است. پژوهش حاضر در تلاش است با تکیه ‌بر روش توصیفی تحلیلی مبتنی بر داده‌های محتوایی تفسیر المیزان به این مهم دست یابد که علامه با آیاتی که در آن‌ها یکی از اسباب اجمال وجود دارد، چگونه برخورد داشته‌اند. به نظر می‌رسد علامه در مواجهه با آیات مجمل شیوه‌ای منحصر به فرد دارند.

allamah tabᾱtabᾱ’ῑ’s dealing with mujmal verses in almῑzᾱn

the concepts of mujmal (ambiguous) and mobayyan (explicit) are of important topics in qur’anic sciences, arabic literature, and principles of fiqh, attention to which plays a key role in understanding qur’anic verses. according to rereading the ancient sources, the existence of some factors in a phrase may lead to ijmᾱl (ambiguity) in speech. also, the exact understanding of a text requires the disambiguation of the phrase which usually occurs with the help of mobayyin (explicator). commentators deal with ambiguous verses differently based on their specific exegetical method, among whom the ideas and attitude of allamah tabᾱtabᾱ’ῑ, the famous contemporary commentator who revived the qur’an-by-qur’an exegetical method, are more importantly considered. using a descriptive-analytical method based on the contents of the commentary of al-mῑzᾱn, this research aims to examine how allamah has dealt with verses wherein there is a cause of ambiguity. allamah seems to have had a unique method for dealing with such verses.