بررسی نقادانۀ مبانی و روش‌های غلات در تفاسیر شیعۀ قرآن کریم‏

غالیان اولین گروه از جریان‌های تاویل‌گرا در تاریخ شیعه هستند که با وارد کردن اندیشه‌های غلوآمیز در متون تفسیری و حدیثی شیعه، سبب بدعت‌گذاری در معارف اسلامی گردیده‌اند. غالیان دارای دو گروه الحادی و غیر الحادی بوده که هرکدام با پیش-فرض‌های خاص خود، وارد تفسیر قرآن شده و آیات قرآن را به نوعی تاویل و تفسیر کرده‌اند. لذا شناخت مبانی و روش‌های تفسسیری غلات در جهت شناساندن بهتر و بیشتر غالیان اهمیت زیادی دارد.این مقاله درصدد است روایات غالیان در تفاسیر شیعی قرآن کریم را استخراج نموده و با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی- انتقادی مبانی و روش‌های غالیان را بررسی و با کمک ابزارهای نقد حدیث به نقد و اعتبارسنجی آن‌ها بپردازد. با استخراج روایات سران غالی روشن گردید که اکثریت احادیث سران غلات در تفاسیر شیعی دارای اشکالات اساسی در سند و متن احادیث‌اند و محتوای بسیاری از آن‌ها با اصول و فروع شریعت در تعارض‌اند.

a critical review of foundations and methods of exaggerators in shiite qur’anic commentaries

the exaggerators (ghulāt) were the first group of interpretive currents in shiite history to introduce heresy into islamic teachings by incorporating their exaggerated ideas into shi’i interpretive and hadith texts. they were divided into two groups of atheists and non-atheists, each of whom entered quranic interpretation with their own presuppositions and interpreted the verses of the quran according to their own methods. therefore, it is very important to know their bases and methods of interpretation in order to recognize them better. in this article, an attempt is made to extract the exaggerations in shi’a quranic commentaries. using the descriptive-analytical-critical method, their foundations and methods are examined and criticized and validated with the help of hadith criticism tools. based on the hadiths of the great exaggerators, it is found that most of their hadiths in the shi’ah commentaries have fundamental problems in terms of sanad and hadith text. in addition, the contents of many of these narratives are in conflict with the principles and branches of shari’a.