تحلیل انتقادی ادلّه اختلاف در علم و عصمت ایمّه شیعه (ع) نگاهی به آرا یحیی محمّد در «مشکله ‌الحدیث

یحیی محمد در «مشکله‌الحدیث» بر اساس دلایلی مانند شیوه اصحاب ایمه متاخّر(ع) در برخورد با مساله امامت، شکل‌گیری فرقه‌های گوناگون شیعی، حیرت و اختلاف شیعه در امامت امام بعد در هر دوره، عدم عرضه کتاب کافی به نوّاب اربعه و برداشت عدم اعتقاد به علم و عصمت ایمّه(ع) با توجه به دیدگاه خاص مکتب قم درباره غلو، به انکار علم و عصمت ایمّه(ع) پرداخته است که البته ادعای او خالی از اعتبار است؛ زیرا وضعیت سیاسی و اجتماعی شیعیان در دوران ایمّه متاخّر(ع) که به سبب تضییقات ایمّه جور با تقیه شدید ایشان همراه بود، دسترسی اصحاب ایمّه(ع) به ایشان را محدود و مشکل می‌ساخت و سبب نقل روایات کمتری از ایشان می‌گردید؛ چنان‌که عواملی مانند آماده‌سازی شیعیان برای ورود به عصر غیبت، تعهّد و امانت‌داری راویان شیعه به ضبط صحیح اسناد و از بین رفتن نامه‌ها و مکتوبات ایمّه(ع) نیز نقل مستقیم روایت از ایمه معاصر(ع) را کاهش می‌داد. عدم عرضه کتاب کافی به نوّاب اربعه نیز به سبب عواملی مانند وجود جوّ ناامنی و تقیه، وجود قراین صحت صدور روایات کافی نزد کلینی، عدم معاشرت مستقیم کلینی با نوّاب اربعه است و نشانه تردید کلینی در علم و عصمت امام(ع) یا بی‌اعتمادی به نایبان آنان نیست؛‌ افزون بر آنکه ذکر فضایل و صفات الهی ایمّه(ع) از سوی بزرگان و مشایخ قم در آثار روایی آنان، نشانه اعتقاد راسخ به علم غیب و عصمت ایمّه(ع) و اثبات خلافت الهی آنان در روایاتی بوده که به جمع و نقل آن همّت گماشته‌اند.