واکاوی پیشینه شناسی واژۀ قرآنی «صریم» در آیۀ «فاصبحت کالصّریم» در منابع متقدم و متاخر و معاصر تفسیری و ترجمه ای

«صریم» در آیۀ «فَاَصْبَحَتْ کَالصَّریم»، از واژگانی است که مترجمان فارسی و لاتین و مفسران، معنای واحدی از آن ارائه نداده‌اند؛ معانی شب، شب تاریک، بایر سیاه، بی‌ثمر، ریگزار، سوخته و تاریک، با خاک‌یکسان‌شده، متروک و ویران، دروشده و چیده‌شده. دو روایت نیز آمده‌ که یکی مبنای برخی مفسران و مترجمان گردیده‌است. این پژوهش با روش تحلیلی و رویکرد زبان‌شناسیِ تطبیقیِ تاریخی با هدف دست‌یابی به علل اختلاف معانی این واژه و ارائۀ معنای صواب صورت پذیرفته است. بررسی منابع لغوی سامی و سیر تفاسیر و تحلیل روایات، نشان می‌دهد که واژه‌پژوهان و مفسران در معنای آن دقت نداشته‌اند. فراوانی معناهای واژه در منابع مورد استفادۀ مفسران و مترجمان در این امر دخیل است. باتوجه به معنای اصلی این واژه که عبارت است از: قطع، بریدن و قطع‌کردن میوۀ درخت؛ معنای پیشنهادی«چیده شده» است. ادبیات جاهلی، معاجم، شواهد زبان‌های سامی و سیاق، موید آن است.

historiographical analysis of the quranic word “sarīm” in the verse “fa ’asbahat ka al-sarīm” in early, late and contemporary exegetical and translational sources

the word “sarīm” in the verse “fa ’asbahat ka al-sarīm” (q. qalam:20) is a word that the persian and latin translators, as well as the commentators, have not given the same meaning, such as night, dark night, barren black, barren, burnt and dark, razed to the ground, abandoned and deserted, and harvested and picked. two narratives were also mentioned, one of which became the basis for some commentators and translators. in this study, the analytical method and historical-comparative linguistics are used to determine the causes of the different meanings of this word and to present the correct meaning. the study of the semitic lexical sources and the course of the commentaries and the analysis of the narratives show that the lexicographers and commentators did not accurately determine the meaning of the word. the abundance of word meanings in the sources used by the commentators and translators is involved in this matter. according to the original meaning of this word, namely: cutting and cutting off the fruit of the tree, the suggested meaning is “to pick. the jāhilī literature, the lexicons, the evidence of the semitic languages and the context also confirm this.