مفهوم‌شناسی آواهای ترکیبی ریشۀ «ب،‌ح،‌ر» در قرآن (با تکیه بر نظریۀ نام آوایی ابن جنّی در «اشتقاق کبیر»)

از جمله مباحث مطرح در نظام آوایی، مسئلۀ دلالت آوا یا دلالت لفظ بر معناست که به دو قسم دلالت ذاتی و دلالت قراردادی قابل تقسیم است. پژوهش حاضر براساس نظریۀ نام‌آوایی و اشتقاق کبیر ابن جنّی با روش توصیفی تحلیلی و با مطالعۀ موردی آواهای «ب‌ح‌ر» انجام گرفته و از رهگذر آن مشخص شد که بار آوایی حروف «ب‌ح‌ر» به خصوصیات معنایی ساخت‌های شش‌گانۀ این آواها نزدیک است و بیش و کم معانی مورد نظر را القا می‌کنند. همچنین مشتقات شش‌گانۀ این سه حرف، معنای اصلی مشترکی دارند، چنان که هرکدام معنای جدیدی نیز می‌یابند. این سه آوا با خصوصیات تلفظی و صفاتی که بر آنان حمل می‌شود، بر معنای گشایش، انبساط، وسعت، کثرت و زیادتِ بر اثرِ تکرار، عمق و شدت، در ساخت‌های شش‌گانۀ این ریشه دلالت می‌کنند. این معانی در کاربردهای قرآنی این واژه‌ها در آیات قرآن کریم به خوبی قابل ملاحظه است.

the meaning of compound sounds of the root “bhr” in the qur’an, based on ibn jinnī’s namephonetic theory in “the great derivation”

among the issues of phonetic system is the phonetic indication or word indication to meaning, that is divided into two types of intrinsic and conventional indications. based on the namephonetic theory and great derivation of ibn jinnī through the descriptiveanalytical method, this study investigates the sounds of the root “bhr”. results show that the phonetic tone of letters “bhr” is close to the semantic characteristics of the sixfold composition of these sounds and more or less conveys the desired meanings. additionally, the sixfold derivatives of these sounds have a main common, although each finds a new meaning. these three sounds, with their pronunciation and attribute characteristics, indicate the meaning of opening, expansion, breadth, multiplicity and abundance due to repetition, depth and intensity in the sixfold composition of this root. these meanings are well observed in the qur’anic uses of these words in the verses of the holy qur’an.