بررسی و تحلیل عملکرد محمدتقی مجلسی در توحید مختلفات

یکی از مسائل تحقیقی در سندشناسی حدیث، اثبات اتحاد راویانی است که از ایشان با عناوین مختلف در کتاب‌های رجالی یاد شده است. این امر مستلزم دقت نظر در جزئیاتی است که ذیل هر عنوان ذکر شده و پیرو قواعد و سازوکارهای خاصی می‌باشد. در این نوشتار به بررسی شیوه‌های محمدتقی مجلسی در اثبات اتحاد عناوین متعدد پرداخته شده است. هرچند وی کمتر به عنوان یک عالم رجالی شناخته شده، ولی بررسی‌های سندی او ضمن شرح احادیث کتاب من‌لایحضره‌الفقیه، حاکی از تسلط وی بر کتب و اطلاعات رجالی است. تشابه اطلاعات نام‌شناختی و شرح‌حالی، اتحاد شاگردان، وحدت طبقه، بررسی قرائن موجود در راویان مرتبط، عدم تنافی عنوان مطلق و مقید، وحدت طریق نجاشی و شیخ طوسی و نیز مقایسۀ اسانید، قرائنی است که مجلسی با استناد به آن، اتحاد برخی عناوین مشترک را اثبات کرده است.

review and analysis of mohammad taqī majlisī’s function in identifying tawhīd mukhtalafāt

one of the issues of sanad (chain of transmitters) studies is proving the unity of the transmitters (tawhīd mukhtalafāt) who are mentioned under different titles in the rijāl books. this requires careful consideration of the details under each title of transmitters and following certain rules and principles. this article examines the method of mohammad taqī majlisī in proving the unity of several titles. although he is less known as a rijāl scholar, his sanad discussions, while explaining the hadiths of the book “man lā yaduruh alfaqīh”, indicate that he was also expert in rijāl science. the similarity of biographical information, the unity of students, the unity of class, the study of evidence in related transmitters, the inconsistency of absolute and restricted titles, the unity of najāshī and sheikh tūsī’s way (tarīq), and the comparison of asnad are those indications by which majlisī cites the unity of some common titles.