پژوهشی در جایگاه ارزشی تجوید و سهم آن در خوشخوانی و تغنّی قرآن کریم

امروزه یکی از ارکان اصلی تغنّی و زیباخوانی قرآن که مورد توجه جدی قاریان و مخاطبان ایشان است، به کارگیری قوانین تجویدی در کنار دیگر مولفه های موثر مانند «صوت ‌و ‌لحن» و رعایت «وقف و وصل» در تلاوت قرآن است. قرائنی تاریخی روایی، کاربرد هنرهای صوتی را در قرائت قرآن مورد تایید قرار داد ه اند اما در رابطه با جایگاه احکام تجویدی در خوشخوانی قرآن، اختلاف نظر است. عده ای، به ویژه اهل سنت، با تکیه بر حدیث «سبعه احرف»، با قداست بخشی به قرائت‌‌های گوناگون، چه اختلاف الفاظ (فرش‌الحروف) و چه اصول قرائت ( احکام تجویدی) که در دوره‌های گوناگون بر زبان قاریان مشهور جاری بوده است آن‌ها‌ را برگرفته از تعالیم پیامبر(ص) دانسته‌اند. این پژوهش با بررسی های تاریخی و مصداقی نشان می‌دهد که عمدۀ قواعد تجویدی، زائیدۀ عواملی همچون لهجه های عربی بوده و به تدریج قداست یافته است و نمی توان برای اغلب قوانین آن همچون ادغام، فتح، اماله و مد جایگاه شرعی قائل شد.

An investigation on Tajweed and its Contribution to Beautiful Recitation and Taghanni of Holy Quran

Nowadays, one of the main elements of taghanni (vocalization) and beautiful reading of Quran, which is so important to the reciters of Quran and their audiences, is the usage of  tajweed rules along with other effective components (such as voice and tone and observance of waqf and wasl (stopping and continuing in Quran recitation). Some historical evidences have confirmed the validity of the use of audio arts in Quranic recitation; however, there is a disagreement with the position of tajweed instructions in beautiful reading of Quran, and some, especially Sunni  scholars, based on The “Haidth of Sab’ato Ahrof” (Seven Letters), along with sanctifying various citations, believe that both the differences between farsh alḥuruf (lexical differences) and  reciting principles are driven from instructions by Prophet Mohammad (pbuh), followed by famous reciters (ghuras) since then. Through historical and case study evidences, this study suggests that the majority of tajweed rules, have been driven by factors such as Arabic dialects, and these rules have been sanctified gradually; hence, it is not possible to establish a religious status for most of its rules, such as idgham, imala and … .