نظریه غایت به مثابه قرینه ای بر خودگروی روان شناختی در فلسفه صدرایی

از خودگروی روان شناختی تقریرهای گوناگونی ارائه شده و در هر یک از آن‌ها بر ویژگی خاصی تاکید شده است؛ در تقریر آین بر بازگشت «هدف و منفعت به فاعل فعل»، در تقریر پویمن بر «بازگشت رضایت به فاعل فعل»، در تقریر ریچلز بر عنصر «خودخواهی» و در تقریر هولمز بر «انگیزه» و «حب ذات» تصریح و تاکید شده است. عناصر یادشده به ظاهر در فلسفۀ ملاصدرا حضور دارند؛ چنان که ملاصدرا در نظریۀ غایت از «حب ذات» و « ارجاع همۀ غایات به فاعل» سخن می‌گوید.پرسش پایۀ این جُستار عبارت است از این‌که آیا «ارجاع همۀ غایات به فاعل» و «حب ذات» در فلسفۀ ملاصدرا موید و قرینه ای بر خودگروی روان شناختی است؟ یافتۀاین پژوهش به این قرار است که با واکاوی دقیق «غایت» به طور عام و «انگیزه» به طور خاص، «خودخواهی»، و «فضیلت» می توان گفت که فلسفۀ صدرایی موید نظریۀ خودگروی روان‌شناختی نیست. گفتنی است که این پژوهش مسبوق به پیشینه ای نیست.

The Purpose Theory as the Evidence of Psychological Egoism in the Mulla Sadra’s Philosophy

There are several versions of psychological egoism, and each emphasizes some specific issue. This issue, in the Ayn’s version, is the reflection of the subject’s benefit to him. In Pojman's version, it is the reflection of the subject’s satisfaction to him. In Richards's remark, selfishness, and in Holmes's statement, motivation and selflove have been emphasized. All the aforementioned elements are present in the Mulla Sadra’s philosophy; as, in his explanation of the purpose theory, he speaks of selflove and the reflection of all purposes to the subject. The main question is: is, in the Mulla Sadra’s philosophy, the reflection of all purposes to the subject and selflove in favor of psychological egoism?  The findings are: considering concepts such as purpose (in its general meaning), motivation (in its particular sense), selfishness and virtue, one can say the Sadra’s Philosophy is not in favor of the theory of psychological egoism.