آموزه بدا در قرآن، آرای کلامی شیعه، و آثار مولوی

دیرپای‌ترین آموزه مورد اختلاف ادیان بزرگ، ماجرای تشبیه و تنزیه، یا انسان‌پنداری و تعالی خداوند، در موضوعاتی از این قبیل است: که آیا قدرت، علم و اراده او نیز همانند آدمیان دگرگونی می‌‌پذیرد یا خیر. این مقاله نشان می‌دهد که مولانا بر خلاف جبرگرایان اشعری، و تا حدودی همسو با شیعه امامیه و مرجیه، براساس اعتقاد به کرم بی منتهای حق تعالی، معتقد است که دست کرم و جود خداوند در هیچ آنی بسته نیست، بلکه با اندک بهانه‌ای، رحمت جدید او شامل کاینات می‌‌گردد. این ویژگی خداوند او را قادرتر نشان می‌‌دهد. در نگاه مولوی، با نپذیرفتن تغییر اراده و مشیت خداوند (باور به بدا) دعا کردن کوششی بیهوده است. وی حتی روز قیامت را نیز عرصه تغییر اراده حق و تغییر سرنوشت آدمیان می‏شمارد و آن جهان را نیز شهری پربازار و کسب می‏خواند . نتیجه عملی چنین باوری، امید پیوسته و دعای مدام است.