مبانی و لوازم نظریه خیال سهروردی

مساله خیال نزد دانشمندان مسلمان از ثمرات معرفتی در مسایل متنوعی چون هستی‌شناسی، وحی و نبوت، مفهوم‌سازی و کارکردهای هنر برخوردار است و در نظام فلسفی شیخ اشراق نیز در رابطه‌ای تلازمی با سایر مسایل ایفای نقش می‌کند. شاخص‌ترین مبانی سهروردی در پردازش نظریه خیال قاعده ابصار است که شیخ اشراق آن را در مواضع متعدد بسط داده و براساس آن خیال را به مثابه اشراق نفس تبیین کرده است. صرف نظر از دلیل شهودی، استدلال عمده شیخ بر خیال اشراقی، ابطال قوای متعدد ادراکی است که براساس آن مرتبه‌ای در عالم وجود را به مُثُل معلّقه اختصاص می‌دهد. وی در مساله ادراک حسی و خیالی سنخیت را منتفی می‌داند.