عرفان ابن‌سینا در آثار فرانسویان دو سده اخیر

در قرن نوزدهم با پیدایش مکتب‌های ادبی در فرانسه و توجه به آثار ادبی و عرفانی مشرق‌زمین، کار نویسندگان و مترجمان رسایل و نوشته‌های ابن‌سینا آغاز شد. آن‌ها ابن‌سینا را ابن‌سینای ارسطویی که ناقل میراث ارسطویی و نوافلاطونی به غرب بود می‌شناختند. فرانسویان این پرسش را مطرح کردند که چرا ابن‌سینای ارسطویی به نگرش‌های عرفانی پرداخته است. آن‌ها با طرح این مسیله که آیا می‌توان بین این دو جریان فکری وحدتی ایجاد کرد یا نه، در آثارشان به سه گونه نظریه مبادرت ورزیدند. گروهی تلاش کردند تا پیوندی بین آثار عرفانی او با نگرش‌ها و نوشته‌های فلسفی بیابند و گروهی از محققان درباره شخصیت و آثار عرفانی او تردیدی نکردند و با صراحت گفتند که ابن‌سینا در آثارش از مراحل سیر و سلوک عارفانه و مکاشفاتی ذکر می‌کند که قالبی رمزگونه و استعاری دارد که نشان از تجربه شخصی و عملی‌اش می‌باشد، و گروه سوم او را فیلسوفی ارسطویی معرفی کردند که صرفاً ناقل سخنان صوفیان و عارفان بوده است. ما در این مقاله توصیف و تحلیل این سه دیدگاه خواهیم پرداخت.