تاملی در مکتب فلسفی سبزوار و تبیین برخی ابتکارات آن

حکمت متعالیه ثمره تلاش طاقت فرسای ملاصدرا (1050‌‌‌‌‌‌979ق) یی است که توانست گوهری درخشان از باطن دو جریان فلسفی سابق، آیات و کلمات اولیاء الهی و عرفان ابن عربی انتزاع و از دل آنان حکمتی نایاب، طرح‌‌‌‌‌‌اندازی کند. پویایی این سیر حکمی در یک فرآیند تکاملی، سرانجام به سبزواری (1212-1289ق) موسس جریانی فلسفی و حکمی مبتنی بر بن‌‌مایه‌‌های اصیل حکمت صدرایی و آغازکنندۀ روشی نو مشتمل بر قواعد فلسفی ابداعی که ازطریق غواصی در آثار مقتدایش به ‌‌ویژه اسفار اربعۀ، قبسات میرداماد، حکمه الاشراق سهروردی به‌‌خصوص شرح قطب‌‌الدین شیرازی، اشارات شیخ‌‌الرئیس به‌‌ویژه شرح خواجه، شوارق‌‌الالهام ملاعبدالرزاق و فصوص‌‌الحکم ابن‌‌عربی، رسید تا به برکت اندیشه‌‌های بلند حکیمانه و عارفانۀ اش، بتواند این بار آنان ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌را درقالب مکتب فلسفی سبزوار، ارائه نماید. این خامه با روش توصیفی و تحلیلی درصدد انتساب عنوان مکتب فلسفی بر جریان حاصله در مدرسه فصیحیه سبزوار و تبیین برخی خلاقیت‌های منحصر بفردش در قرن سیزدهم و تداوم آن می‌باشد.

a study of sabzevar’s philosophical school and some of its innovations

the transcendent theosophy (alhikmah al-muta’liyah) is the result of the tireless efforts of mulla sadra (1050-979 ah), who was able to extract a brilliant gem from the innermost of two philosophical currents, the verses and words of the divine saints and ibn arabi’s mysticism, and projected a rare wisdom from their hearts. the dynamics of this method, in an evolutionary process, finally led to mulla hadi sabzevari (1212-1289 ah), the founder of a philosophical movement, based on the original principles of sadra’s wisdom and the initiator of a new method containing some innovative philosophical rules, grasped by his paying attention to his thought leader (mulla sadra)’s works, especially al-asfar al-arba’ah (four journeys), souhravardi’s al-hikmah al-ishraq, especially qutb al-din al-shirazi’s commentary on it, ibn sina’s isharat, especially nasir al-din al-tusi’s commentary on it, mulla abd al-razzaq’s shawareq al-ilham, and ibn arabi’s fusus al-hikam. sabzevari’s philosophical works led to originating a new philosophical school, called the sabzevari philosophical school. with descriptive and analytical method, this article tries to explain some of the sabzevari philosophical school innovations.