نقد دیدگاه پیناک در مسئلۀ «تشخّص خداوند» از منظر متکلمان امامیه

«تشخّص» از محوری ترین صفاتی است که پیناک برای خداوند قائل است. از دیدگاه او به شواهد منطقی و روایی، خداوند موجودی متشخّص است؛ چرا که به لحاظ فلسفی، هر موجودی تنها در صورت برخورداری از تشخّص می تواند با دیگران ارتباط برقرار کند (صغری). بر مبنای تعابیر کتاب مقدّس، خداوند همواره با انسان ها در ارتباط بوده است (کبری). پس خداوند موجودی متشخّص است (نتیجه). بر مبنای این استدلال، پیناک «متشخّص» بودن را مستلزم برخورداری از اوصافی که برخی کمالی و برخی غیر کمالی هستند دانسته و آن را بدون استثناء برای هر موجودی (حتی خداوند) لازم می شمارد. در مقابل، از آنجا که در نظر متکلمان امامیه مبحث تشخّص حوزه وسیع تری دارد، اگرچه برخی از مدعیات پیناک مورد تایید ایشان است، لکن آنها در عین متشخص دانستن خداوند، اساساً وجود او را بری از هر گونه نقص و محدودیتی می دانند. در این پژوهش با هدف دستیابی به تبیینی دقیق از مسئله تشخص خداوند، با روش توصیفی تحلیلی به نقد دیدگاه پیناک از منظر متکلمان امامیه پرداخته شده است.

A Critique of Clark Pinnock’s View on the Issue of God’s Personality from the Perspective of Imami Theologians

Personality is one of the most central attributes that Pinnock ascribes to God. From his point of view, according to logical and narrative evidence, God is a personal being. This claim can be defended in the form of an argument: 1. any being can communicate with others only if it is a person, and according to biblical interpretations, 2. God has always been in contact with humans; so, God is a personal being. According to this argument, Pinnock considers being Personal presupposes attributes, some of which are attributes of perfection and some of which are attributes of imperfection and considers it necessary for every being (even God) without exception. On the contrary, since in the view of the Imami theologians the issue of Personality covers a wider field, although some of Pinnock’s claims are approved by them, they basically consider God’s existence to be free from any defects and limitations. In this article, with the aim of obtaining an accurate explanation of the issue of God’s personality, the descriptiveanalytical method has been used to criticize Pinnock’s view from the perspective of Imami theologians.