تبیین نحوۀ تاثیر نفس بر بدن با رویکرد فلسفۀ ملاصدرا

مسئلۀ ارتباط نفس مجرد با بدن مادی همواره مسئله‏ای غامض و مورد اختلاف فلاسفۀ اسلامی و غربی بوده است. ملاصدرا با تکیه بر مبانی فلسفی خود ارتباط نفس و بدن را متفاوت از فلاسفۀ پیشین و به شیوۀ بدیعی بیان کرده است. اندیشمندان پساملاصدرا تبیین‏های متعددی از دیدگاه وی در باب ارتباط نفس و بدن ارائه داده‏اند. هدف در نوشتار حاضر این است که تبیین دیدگاه ملاصدرا از منظر جدیدی پردازش و توضیح داده شود تا در روشن‏تر شدن و فهم بهتر آن موثر واقع شود. بدین منظور تلاش شده است به این پرسش پاسخ داده شود که آیا از طریق تبیین چگونگی تاثیر نفس بر بدن می‏توان فهم بهتر و روشن‏تری از تبیین ملاصدرا نسبت به  تعامل و ارتباط نفس و بدن یافت؟ نتایج تحقیق گواه بر این است که از نظر صدرا بدن همان نفس است و نفس، بدون هیچ مشکلی، می‏تواند بدن را تدبیر کند و بدن از آن متاثر شود، زیرا انسان از نشئات مختلف حسی، خیالی و عقلی برخوردار است و برای هر نشئه بدن متناسب با آن وجود دارد که از مراتب تشکیکی نفس هستند و نفس با هر یک از آن‏ها جوهر واحد محسوب می‏شوند. از این‏رو، صدرا در مسئله نفس و بدن یگانه‏انگار تلقی می‏شود. باور ملاصدرا به واسطه شدن بدن مثالی، روح بخاری و قوای نفس، به‏عنوان حدود میانی، باعث نزدیک شدن نفس و بدن و سنخیت بین آن‏ها می‏شود و برای نفس امکان ارتباط با بدن طبیعی مهیا می‏گردد. این نوشتار، به جهت وضوح بیشتر تبیین‏ دیدگاه ملاصدرا در باب ارتباط نفس با بدن و همچنین در مواجهه ما در عصر حاضر با انکارکنندگان نفس و ارتباط آن با بدن، می‌تواند راهگشا و مفید واقع شود.

Mulla Sadra’s View on The Explanation of the Way the Soul Influences the Body

The problem of the relationship of the incorporeal soul with the corporeal body has always been one of the difficult and controversial issues among Muslim and western philosophers. Relying on his philosophical principles, Mulla Sadra has exposed the bodysoul relation in an innovative way. PostMulla Sadra thinkers have offered numerous accounts of his view concerning the soulbody relation. This essay aims at the explanation and exposition of Mulla Sadra’s stance from a new perspective so that an effective step to be taken toward its better elucidation and understanding. To this end, an effort has been made to answer the question whether one can reach a better and clearer understanding of Mulla Sadra’s account of the bodysoul relation through the explanation of the way that the soul influences the body? The results of the present study show that Sadra believes that the body is identical with the soul and the soul without any problem can manage the body and the latter gets impressed by it, because man enjoys different sensory, imaginary and rational existential spheres and for each one of these spheres there is a body proper to that sphere which belong to the analogically graded levels of the soul and with each one of these levels the soul is considered to be one unique substance. Thus, Sadra is a monist on the soulbody problem. Mulla Sadra’s belief in the mediation of the ideal body, steamy soul and the faculties of the soul as the mediating limits set the ground for the nearness of the soul and body and their essential unity and in this way, the soul is allowed to contact the natural body. This essay due to the further clarification of Mulla Sadra’s view of the soulbody relationship and also in our encounter with the despisers of the soul and its relationship with the body can be influential and useful.