مرگ فرشتگان از دیدگاه ملاصدرا

ملاصدرا نخستین فیلسوف اسلامی است که تحت تاثیر روایات اسلامی و عارفان پیش از خود از مرگ فرشتگان بحث کرده است. تحلیل مرگ ملائکه بدون پرداختن به قیامت کبری در نظام فکری ملاصدرا ممکن نیست. او از طریق مبانی عرفانی به تحلیل قیامت کبری می پردازد و بر این اساس مرگ فرشتگان را توجیه پذیر می داند. او از دو منظر به تبیین مرگ فرشتگان می پردازد: نخست؛ فنای اسمائی به تجلی ذات الهی در قیامت کبری. براین اساس در قیامت کبری فرشتگان با تجلی ذات الهی فانی می شوند. نخستین بار داود قیصری از این منظر به توجیه و تبیین مرگ فرشتگان پرداخته است و ملاصدرا با تفصیل بیشتر به آن می پردازد. دوم؛ موت صعق که همان بازگشت به عدم خویشتن در ذات الهی است که در قیامت کبری اتفاق می افتد. تبیین دوم ابداعی ملاصدرا است.

MullāṢadrā’s View on Death of Angels

Mullā Ṣadrā, being influenced by Islamic traditions and his preceding mystics, is the first Islamic philosopher who has discussed about the death of angels in his philosophy. However, without a precise perception of the Major Resurrection, it would be impossible to analyze the death of angels in Ṣadrā’s philosophical system. He analyzes the nature of the Major Resurrection through mystical fundamentals, on the basis of which he considers the angels’ death to be justifiable. He has elaborated the angels’ death from two perspectives: first, nominal annihilation through the manifestation of God’s essence in the Major Resurrection. In this analysis, which has been broached earlier by Davoud Gheisari, the angels annihilate with the manifestation of God’s essence in the Major Resurrection Day. Second, swooning death (i.e. death by swooning), which represents returning back to the nonexistence in the divine essence. This type of death occurs on the Day of Major Resurrection .Ṣadrā, in various instances, has considered the latter type of death as being true for the angels.