بررسی رای ابن‌سینا درخصوص تاثیرگذاری تخصص فلسفی بر نحوۀ پاسخ‌دهی به موقعیت‌های شهودی (با نگاهی تطبیقی به دیدگاه برخی فیلسوفان آزمایشگر)

شهود از روش‌های داوری درخصوص مسائل فلسفی است که دسته‌ای با کاربرد آن موافق‌اند و عده‌ای مخالف. در میان مخالفان کاربرد شهود، گروهی با استناد به پاسخ‌های شهودی مختلفی که به موقعیت شهودبرانگیز واحد داده می‌شود، روش شهودی را نامطمئن یا نادرست می‌دانند. در مقابل، دسته‌ای از موافقان شهود می‌گویند عوامل غیراصیلی که به اصل روش شهودی ربطی ندارند، داوری‌های شهودی را متعارض می‌کنند. در این پژوهش، از میان عوامل غیراصیل، میزان تخصص را مدنظر قرار داده‌ایم و آن را از عوامل راهبری یا انحراف شهودها معرفی کرده‌ایم. همچنین نظرخواهی از متخصصان است که پاسخ صحیح به موقعیت شهودی را پیش رویمان می‌گذارد، نه نظرسنجی از تمامی توده‌های مردم. ابن‌سینا نیز هم‌آوا با نظر اخیر، در پاسخی که به یکی از منتقدان موقعیت شهودبرانگیز انسان معلق می‌دهد، این حجت را برای همه مناسب نمی‌داند و نظرسنجی از حکمای کارکشته را عامل کشف پاسخ درخور به آن می‌داند. ثمرۀ تفسیر این‌چنینی از پاسخ ابن‌سینا به منتقدش این است که دیگر شیخ به پاسخ غرض‌ورزانه و حملۀ به شخصیت منتقد محکوم نمی‌شود.

An Examination of Avicenna’s View on the Impact of Philosophical Expertise on Quality of Intuitive Replies (A Comparative Study with regard to Some of Experimental Philosophers’ Standpoints)

Intuition is a philosophical judgment tool. Some accept it as a method in philosophy and others deny it. On the deniers’ side, some philosophers, based on the diversity of responses to intuition pumps, consider it as an uncertain or invalid method. By contrast, the others claim that the incidental factors because distorted responses and there is not any wrong in intuitive method by itself. Here the level of expertise considered as one of the external factors that causes the accuracy or inaccuracy of intuitions. An accurate intuitive response can be found by questioning experts, not lay people. Avicenna’s view is compatible with the expertisebased view. In his rejoinder to a critic, he mentioned the intuitive arguments are not proper for all, but for those who possess perspicuity and subtle intelligence and his reply implies that he trusted the responses of meticulous philosophers more than others. This comparative work suggests a novel reading of Avicenna’s reply to his critic and reconsiders the interpretation that charges him with engaging in an ad hominem argument.