نقد و بررسی دیدگاه فخر رازی پیرامون مساله رویت الهی

یکی از مباحث کلامی، بحث رویتِ خداوند، خاصّه در روز قیامت است که اشاعره و امامیه در آن اختلاف نظر دارند؛ اشاعره جواز رویت در روز قیامت، در مقابل امامیه به عدم آن معتقدند؛ هر کدامِ این دو با استدلال بر آیات شریفه: «مرا نخواهى دید لیکن به‌سوى کوه بنگر که اگر بر جاى خود آرام گرفت مرا خواهى دید» (143/اعراف)، «وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ ناضِرَهٌ ...» (23/قیامت) و: «لاتدرکه‌الابصار و هو یدرک‌الابصار...» (103/انعام)، در صدد اثبات دیدگاه خویش بر آمده‌اند. در این مقاله دیدگاه کلامی فخر رازی، تحلیل و بررسی شده، و سعی گردیده میزان تاثر و تاثیر از فلاسفه و متکلمان قبل و بعد در نوع نگاه وی و نقد‌های وارده بر دیدگاه رازی، مشخص و دیدگاه نهایی وی که کشف و رویت قلبی است و اختلاف چندانی با امامیه ندارد روشن می‌شود.

A Critical Study of Fakhr alDīn alRāzī’s View on Divine Vision

Vision of God, especially on the resurrection day, is one of the theological problems upon which Imamites and Asharites have different opinions. Imamites believe in the impossibility of the vision of God while Asharites believe in its possibility on the resurrection day. These two schools refer to some Qur’anic verses to confirm their ideas: e.g. “You will not see Me, but look at the mountain; if it should remain in its place, then you will see Me. 7:143”. “Some faces will be radiant on that day, looking at their Lord. 75:23”. In this article, we critically study the Fakhr alDīn alRāzī’s theological view and study the extent of the influence of the former philosophers and theologians on his view. Finally, we will show that his view, which is heart felted discovery, does not differ much from the Imamites view.