زمان انفسی به عنوان افق فراتاریخی تاریخمندی دازاین

این مقاله در پی یافتن پاسخی برای این پرسش است که آیا می‌توان برای انگارۀ «زمان انفسی» یا «زمان لطیف» تفسیری فلسفی و خردپسند به دست داد؟ البته این پرسش سرآغاز طرحی بود که هانری کربن شیعه‌شناس و پدیدارشناس معاصر دیرزمانی آن را دنبال می‌کرد و سخت در پی پیدا کردن رهیافتی در فلسفۀ مارتین هایدگر بود که از رهگذر آن، از افق تاریخمندی دازاین که حاصل واشکافیهای پدیدارشناسانۀ هایدگر از هستی دازاین بود، نقبی به افقهای فراتاریخی این «بود و باش» بزند. حکیمانی چون شهاب الدین سهرودی، شیخ جعفر کشفی، سید احمد علوی و قاضی سعید قمی خیلی پیشتر از این بزرگواران به افقهایی از این دست پی برده بودند و کوششهای فلسفی خود را برای بازنمود و بازگو کردن آنها به خرج داده بودند. به منظور پیکربندی کردن چنین مبحثی، مقاله پس از صورتبندی مسئله، به سراغ انگارۀ زمان انفسی در آثار حکیمان مسلمان رفته ودر پی آیند آن، پدیدۀ تاریخمندی را در کتاب هستی و زمان هایدگر دنبال می‌کند، آنگاه نوشته‌های هانری کربن را می‌کاود تا نشان دهد که او چگونه از فلسفۀ هایدگر کلیدی برای فهم و تفسیر ایدۀ زمان لطیف بهره برده است. این موارد از بروندادهای این مقاله است:گفت و گوی فلسفی حکیمان خاور و باختر زمین‌‌چیزی که برخی آن را فلسفۀ تطبیقی می‌خوانند؛ پیگیری کوششهای پدیدارشناسانۀ مارتین هایدگر و دست پیدا کردن به افقهایی ورای تاریخمندی دازاین؛ به دست دادن رهیافتی معقول و فلسفی برای فهمیدن برخی داده‌های دشوار فهم و پیچیدۀ متنهای مقدس خاصه قرآن کریم.

The Subjective Temporality as a Metahistorical Horizon of Historicity of Dasein

Time in philosophy is a quantity abstracted from movement. However, in the Quran and Islamic culture, there is another concept of time dealing with phenomena regardless of their own material movement. All phenomena have two aspects of being Molk and Malakoot. By referring to Malakoot (sovereignty) of everything, the Quran leads us to another aspect of metatime. Glory be to Him Whose hand holds sovereignty over everything! To Him will you return. (Yasin: 83) Thus when we study the Holy Quran, we confront two kinds of time: one is the afaghi time, a quantified time in which the time and space of events are identified and phenomena are studied chronologically and sequentially, and the other is anfosy time in which historical and linear look is set aside and all phenomena are in the same place in a metahistorical horizon. The synchronic order of forms replaces the sequence of the forms. This kind of time is the very “delicate time” of the sovereignty world. The distinction between afaghy time and anfosy time has a determining and meaningful role in the interpretation of the Quranic verses, because we can read and understand many verses based on the anfosy idea of time. The interpretation of the anfosy verses entails the attendance of the interpreter in the field of Malakoot, as interpretation is to reveal the internal meaning and the meaning hidden in anecdote of the afaghy events.  This research examines many examples of the Holy Quran including the verse “Alast”, the event of the prophet’s Me’raj, addressing the prophet in the Joseph’s story, the verses of resurrection, the conversation of the Heaven and Hell dwellers, and so on, where the role of distinction between afaghi and anfosy time in understanding them is so determining that the interpretation is not possible regardless of the anfosy time.