خدای شخص‌وار از منظر علامه طباطبایی در مقایسه با الهیات گشوده

شخص‌وارگی به‌معنای بهره‌مندی از صفاتی چون آگاهی، اراده، حیات، قدرت، خیرخواهی و قابلیت تخاطب است و متون مقدس ادیان ابراهیمی چنین صفاتی را به خداوند نسبت می‌دهند. نحلۀ «الهیات گشوده» راه طی‌شده در الهیات کلاسیک مسیحی برای توصیف حقیقت الوهی را ناسازگار با کتاب مقدس می‌داند. این نحله به بازاندیشی در اوصاف الهی پرداخته، به بازتعریف اطلاق، بساطت و کمال مطلق الهی دست می‌یازد. اما علامه طباطبایی در برابر دوگانۀ تعالی یا شخص‌وارگیِ حقیقت الوهی، راه‌ سومی می‌یابد که هر دو جنبه را در جایگاه شایستۀ خود نگه‌دارد و هیچ‌کدام را فدای دیگر نکند. علامه طباطبایی ابتدا با استفاده از قواعد فلسفی، اتصاف خداوند به صفات کمالیِ شخص‌وار را اثبات می‌کند و آنگاه با تفکیک مقام احدیت از مقام واحدیت، تعالی، بی‌صورتی و فراشخص‌بودگی را به مقام احدیت، و اتصاف به صفات کمالیِ شخص‌وار را به مقام واحدیت خداوند اسناد می‌دهد.

A Comparative Study of Allameh Tabatabei and Open theism’s Views upon the Personal God

In theological studies, the concept of personal God implies predicating to God attributes such as consciousness, will, life, power, goodness, and interlocution. These are God’s attributes according to the sacred books of Abrahamic traditions. According to the followers of Open Theology, the way that classical theology describes God is incompatible with the Bible. They try to solve this by reconsidering and redefining divine attributes such as divine absoluteness, absolute simplicity, and perfection. In relation to the dichotomy of transcendence/personification of the Divine Truth, Allameh Tabatabei, however, finds a third way such that both parties receive the stance they deserve without sacrificing one for the other. Firstly, taking advantage of philosophical rules, he proves the viability of the predicating the personal attributes of perfection to God, and then in the next step, after making a distinction between the stations of Oneness and Unicity, he attributes transcendence, formlessness, and impersonality to the former, and attributes of perfection to the latter.