تبیین لذت خیالی از دیدگاه صدرالمتالهین

در مقاله حاضر، با استناد به نظریات صدرالمتالهین، ضمن تبیین فلسفی لذت به امر وجودی به‏عنوان صفت کمالیۀ وجود و مساوقت با آن و تعریف خیال به امری مجرد، لذت خیالی بسط داده ‏می‏شود تا اهمیت و جایگاه این لذت در قیاس با لذات دیگر روشن گردد. در ادامه، پس از بیان شروط رویت و تعریف آن مبتنی بر غایت انکشاف حقیقت هر موجودی، اثبات می‏شود که صور خیالی همانند صور حسی، بی‏هیچ تفاوتی مورد ابصار و ادراک قرار می‏گیرند و به دلیل حرکت جوهری، ادراک صور خیالی موجب استکمال نفس می‏شود که این استکمال به انکشاف نفس می‏انجامد و این خود لذتی مبنی بر رسیدن به غایتی را دربردارد. در نهایت، تبیین می‏شود که لذت درک صور خیالی به‏دلیل بهره بیشتری از وجود، لذتی تام‏تر و کامل‏تر از لذایذ محسوس است که تنها صاحبان نفوس عالیه، به‌دلیل اشتغال کمتر به محسوسات، مشمول برخورداری از این لذت وافر خواهند بود.

A Study of Mulla Sadra’s perspective of the Imaginative Pleasure

Based on Mulla Sadra’s perspectives, and through a philosophical explanation of pleasure as an existential entity, as well as a perfectionattribute of existence, and by defining imagination in terms of an immaterial and abstract entity, the present paper seeks to study imaginary pleasure and clarify its importance compared to other types of pleasure. Then, after stating the conditions for sight and its definition on the basis of the ultimate purpose for revealing the truth of every creature, it is proven that imaginary imageries are perceived and understood similar to sensual imageries, without any differences; and due to substantial motion, the perception of imaginary forms leads to the perfection of soul which in turn causes the discovery of the soul. Finally, it is explained that because of its further benefiting from the existence, the pleasure of perceiving imaginary imageries is a more perfect pleasure than sensual pleasures; a great pleasure which can only be gained and enjoyed by the owners of great souls due to less entrapment with the material feelings.