اصالت وجود از منظر محقق خفری

محور نظام فکری حکمت متعالیه بر مبحث وجود به‌ویژه اصالت وجود می‌چرخد. نظری که اکنون در مجامع علمی فلسفی مشهور است، این است که اصالت وجود از ابداعات ملاصدرا است. سوالی که جستار حاضر دنبال می‌کند، این است که آیا  اصالت وجود، ریشه در آرای فیلسوفان گذشته دارد یا خیر؟ در صورت صحت شق اوّل، نقش و سهم فیلسوفان قبل از ملاصدرا در پی‌ریزی این بنای رفیع چه مقدار است؟ ما در این نوشتار با بیان هشت استدلال از محقق خفری که بر محال بودن خروج ماهیت از حالت امکان بدون وجود، تحقق حمل شایع صناعی، محال بودن وجودِ مفهوم بدون مصداق، عدم امکان اخذ مفهوم وجود از ماهیت، عدم امکان انطباق اشتراک معنوی مفهوم وجود بر ماهیات، تشکیک در وجود، منشا اتصاف ماهیت به وجود و علت تحقق اشیای خارجی، مبتنی است، درمی‌یابیم که این اندیشمند مبحث اصالت وجود را قبل از ملاصدرا، بیان و بر آن برهان اقامه نموده است.

Muhammad ibn Ahmad (Mohaghegh) Khafri’s Views on the Principality of Existence

The wellknown idea spread in philosophical assemblies is that transcendental philosophy has a large role on topic of existence, especially, on the principality of existence. The present essay aims at addressing the question whether the Principality of Existence has its roots in doctrines proposed by philosophers before Mulla Sadra or not? If yes, then what is their contribution to the subject?Proposing eight arguments (drawn on Khfri’s views (9th10th centuries H), including the impossibility of changing the state of possibility of quiddity without existence, the actualization of common technical predictions, the impossibility of concepts without tokens, the impossibility of deducing the concept of existence from quiddity, the impossibility of correspondence of the commonality of existence concept with quiddity, the existential gradation, the origin of quiddity being predicated by existence, and the cause of actualization of particular things, we come to the conclusion that he had arguably introduced the subject of Principality of existence in his works a long time before Mulla Sadra.