میزان مهریه زوجه غیر مدخوله در وفات یکی از زوجین

یکی از آثار عقد ازدواج دائم مهریه یا صَداق است، مهریه از حقوق مالی است که با اهداف معنوی همچون تکریم زوجه، تعمیق مهر و محبت همراه است، و در صورت تعیین میزان آن؛ به مجرد انشای عقد نکاح مرد موظف به پرداخت آن می باشد؛ فقها اتفاق نظردارند که زوجه با عقد نکاح دائم استحقاق همه مهر را پیدا می کند، ولی در شرائط استقرار مهر کامل اختلاف نظر دارند، البته همگی متفقند که نزدیکی و آمیزش جنسی یکی از شرائط استقرار مهر کامل است، از این جهت اگر قبل از نزدیکی طلاق اتفاق افتد نصف مهر در صورت پرداخت به زوج مسترد می شود، اختلاف در وفات یکی از زوجین قبل از نزدیکی است که دیدگاه مشهور بر الحاق وفات به دخول و استقرار مهر کامل است، ولی دیدگاه جمع قابل توجهی از فقهیان برجسته امامیه در ادوار مختلف بر الحاق وفات به طلاق و استقرار نصف مهر بوده است، قانون مدنی ایران در این مساله بر دیدگاه مشهور تدوین شده است، مقاله حاضر با باز خوانی و بررسی ادله و مبانی دیدگاه طرفین نقدهای جدی بر دیدگاه مهر کامل وارد دانسته، در برابردیدگاه تنصیف را برخوردار از دلایل قوی فقهی تشخیص داده و به این نتیجه رسیده که نزدیکی تنها عامل مستقل و انحصاری استقرار مهر کامل است. این پژوهش می تواند زمینه مفیدی در جهت اصلاح قانون مدنی، و راهکار مناسبی در کاستن از شمار بدهکاران مهریه، آن هم به عامل ناخواسته وفات یکی از زوجین و همچنین از بین بردن زمینه صدور احکام متناقض قضائی باشد.

Dowry of a Virgin Wife in Case of a Spouse’s Death

Mahr (dowry) or sadaq is regarded as one of the results of permanent marriage, as a financial right which is paid for spiritual purposes, including glorification of the wife, kindness, and chastity, and as soon as the amount of dowry is determined and the marriage officiated, the husband is obliged to pay it. There is consensus among jurists that the wife becomes entitled to the whole dowry after permanent marriage, but they have different opinions about the conditions that validate a full dowry; all of them agree that one of the conditions is sexual intercourse; therefore, if divorce takes place before any intercourse is performed, half of the dowry is given back to the husband. Disagreement comes in the case of the death of one of the spouses before intercourse; the wellknown opinion appends the death to intercourse and assigns full dowry, but the opinion of most famous Shiite jurists appends the death before intercourse to divorce and assigns half dowry; Iran’s civil law refers to the wellknown opinion in this issue. By considering and investigating the foundations and reasons of both opinions, this article seriously criticizes the opinion of full dowry and recognizes the opinion of half dowry to have solid proofs. This article could be a useful solution in order to modify the civil law and decrease the debtors of dowry especially in the case of the death of one of the spouses as an uncalledfor circumstance.