شخصیت حقوقی زکات در منظر فقهی و ارتباط آن با بیت‌المال

شخصیت حقوقی از جمله موضوعات مستحدثه در فقه امامیه است که در میان فقیهان موضوع اختلاف شده است. در این مقاله در زمینه اعتبار بخشی به شخصیت حقوقی زکات و سایر نهادهای مالی با توجه به فتاوی ایشان مبادرت شده است. وجود اعتبار عقلایی در اعتبار بخشی به شخصیت حقوقی نهادهای مالی به خصوص زکات، کفایت کرده و نیازی به عدم ردع این اعتبار برخلاف سایر بنائات عقلایی نیست. نهادهای مالی مطابق آنچه شارع به تعبیر امروزی به عنوان اساسنامه برای آنها در نظر گرفته عمل می کنند. در مقام اجرا نیز با در نظر گرفتن ولایت برای حاکم و در نبود او ولایت عدول مومنین، شخصیت حقوقی نهادهای مالی اسلامی مشروعیت می یابند. با پذیرش شخصیت حقوقی در زکات و سایر نهادهای مالی، مصادیقی در فقه اسلامی به عنوان نهادهای دارای شخصیت حقوقی پدید می آید که پیش از این مورد تردید و یا انکار فقیهان بوده است. در نهایت نیز رابطه این اشخاص حقوقی با بیت المال مورد بررسی قرار گرفته و این رابطه به منزلۀ رابطه شرکت های مادر با شرکت های تابعه ترسیم شده است.

Legal Personality of Zakāt in Jurisprudence and its Relationship with Public Treasury

Legal personality is one of the newlyemerged legal issues in Imamī jurisprudence that has been the subject of controversy among jurists. This article addresses the validation of the legal personality of zakāt and other financial institutions according to the jurists’ fatwās. The existence of rational credit is sufficient to give credit to the legal personality of financial institutions, especially zakat, and there is no need for the nonhindrance of this credit, unlike other rational structures. Financial institutions act in accordance with what the Shari’a, in today’s terms, provides for them as articles of association. In the executive branch, the legal personality of Islamic financial institutions is legitimized by considering the province as the ruler and in his absence the province of the believers. By accepting legal personality in zakāt and other financial institutions, examples emerge in Islamic jurisprudence as institutions with legal personality that have previously been questioned or denied by jurists. Finally, the relationship of these legal entities with public treasury has been examined and this relationship has been drawn as the relationship of parent companies with subsidiaries.