واکاوی علل شکاف جغرافیای دانشگاهی و نیازهای جامعه با مدل داده بنیاد

دانشگاه های کارآفرین به‌عنوان نسل سوم باهدف تربیت نیروهای انسانی کارآفرین و ارتباط با صنعت در نیمه دوم قرن بیستم پا به عرصه ظهور گذاشتند و بسترسازی جهت اشتغال دانشجویان از رسالت‌های مهم دانشگاه‎‌ها به شمار می‌آید. با توجه به انتقادهایی که از عدم کارایی لازم فارغ‌التحصیلان دانشگاهی ازجمله جغرافیا در شرایط واقعی اشتغال و هم‌راستا نبودن پژوهش‌های جغرافیایی با نیازهای جامعه و احساس شکافی که در این مورد اظهار می‌شود، هدف این پژوهش بررسی علل شکاف جغرافیای دانشگاهی و نیازهای جامعه تعیین شد. لذا با استفاده از مدل‌های داده بنیاد و تریپل هلیکس این هدف دنبال شد. ضمن مصاحبه با 30 تن از اساتید، دانشجویان و فارغ‌التحصیلان شاغل رشته جغرافیا و کدگذاری آن‌ها و در نظر گرفتن عناصر مدل پارادایمی (علی، زمینه‌ای، مداخله‌گر، راهبردها، پیامدها)، مقوله‌ها و زیر مقوله‌ها به هر یک از این شرایط منتسب و تشریح شد. نتایج نشان داد که از بین 94 مفهوم شناسایی‌شده در مصاحبه‌ها، در مراحل مختلف کدگذاری، به 32 مقوله و درنهایت به 10 مقوله اصلی کاهش یافت. مقوله مرکزی یا هسته، به‌عنوان «کالایی شدن دانش» شناسایی گردید. کالایی شدن دانش و دانشگاه، در کنار فرایندهای افزایش‌دهنده تقاضای آموزش و مدرک‌گرایی در جامعه، کمیت گرایی را تقویت می‌کند. هم چنین عوامل مداخله‌گر و زمینه‌سازی همچون جایگاه نامناسب جغرافیا در ساختار استخدامی کشور، عدم اعتماد و اعتقاد به پژوهش در حوزه اجرایی، به روز نبودن سرفصل‌ها، ضعف آموزش و مهارت‌آموزی دانشجویان جغرافیا، باعث کاهش کیفی جریان آموزش و ضعف بازار کار رشته جغرافیا، باعث اقبال بیشتر بخش‌های دولتی و غیردولتی به رشته‌های هم‌جوار با جغرافیا شده است.