نقش متغیرهای جغرافیایی منطقه از نظر کرامت انسانی در برنامه‌ریزی شهری (نمونه مطالعاتی، محله‌ حکیمیه و محله خیابان ایران در شهر تهران)

محلات قدیمی و سنتی ایران با نوسازی‌های بی ‌برنامه و تقلیدی و بدون توجه به توانمندسازی آنان در طرح‌های فرادست برخی کیفیات خود را از دست داده‌اند. بسیاری از این محلات از هسته‌های اولیه شکل‌گیری شهرها در طول تاریخ بوده‌اند اما امروزه به نظر می‌رسد می‌توان شاهد تنزل معیارهای کرامت انسانی در محلات و به دنبال آن بروز مشکلات در آن‌ها داد. این پژوهش با بررسی یک نمونه محله‌ی قدیمی و یک نمونه محله‌ی نوساز به‌دنبال آن است که بتواند به این پرسش‌ها پاسخ دهد که متغیرهای جغرافیایی منطقه از نظر کرامت انسانی در برنامه‌ریزی شهری چه نقشی دارند و آیا برنامه‌ریزی‌ نوسازی محلات در تحقق حفظ و ارتقاء معیارهای این مهم نسبت محلات قدیمی در حفظ موفق باشند؟ با توجه به موضوع و هدف، این پژوهش توسعه‌ای بوده و روش تحقیق آن تطبیقی است. جهت تدوین چارچوب نظری از روش اسنادی استفاده شده است. بدین منظور، ابتدا معیارهای کرامت انسانی با استناد به آثار اندیشمندان مسلمان و غیرمسلمان تبیین می‌گردد. سپس جهت سنجش هر یک از متغیرها، تعدادی گویه و سوال تدوین شده که پرسشنامه‌ای نیمه ساخت‌یافته تشکیل می‌دهند. پس از تایید روایی و پایایی، این پرسش‌نامه در دو محله به صورت تطبیقی سنجیده می‌شود. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد؛ محله جدید حکیمیه که بر اساس الگوی ساخت و ساز معاصر نوسازی شده است به اعتلای هیچ یک از این معیارها منجر نشده است و معیارهای کرامت انسانی در محله سنتی و قدیمی خیابان ایران بیشتر از محله نوساز حکیمیه محقق شده است.

the role geographical variables of the region in terms of human dignity in urban planning; (case study: the new and old neighborhoods ofhakimieh and iran street, tehran)

the principle of dignity is a human virtue and perfection that is rooted in human nature. the principle of honoring the essence and existence of man as the best creature has always been the concern of thinkers and all human beings. in addition, human dignity is considered as thefoundation stone in fundamental rights and humanitarian rights, and legal and moral charterswill be incomplete without considering it. the city and urbanization is a prominent social process that has caused more changes in the mutual relations between humans and the environment and with other humans. one of the main principles and elements of the islamiccity is its social and human pillar, which in the urban planning and design of islamic cities,considering the place of man in the presence of god, and in the religion of islam, it should beconsidered, and cities should be a place for peace, order, and dignity. people can grow incities in different social, economic and cultural dimensions. human dignity, as an importantprinciple rooted in the history of human life, is the backbone of human perfection. the criteriataken from the opinions of non-muslim thinkers with regard to the intellectual foundations inthe western view, that the purpose of development in the past was mostly the acquisition of capital and today in its best form, human and human rights, and has paid more attention to the aspect of life in the world and its possibilities. some criteria and components of humandignity are common in both western and religious approaches. it seems that the commoncriteria and components in these two approaches include freedom, respect, justice andequality, social responsibility and service to the people, self-confidence and self-belief,unity and unity. society and responsibility, which are mostly social and public, and their impact on the social sphere of society is more than the individual and personal sphere.