ارائه مدل طراحی مسکن های بومی به روش مردم شناسی واقع گرایانه (مطالعه موردی:شهر جیرفت)

همواره شاخص‌ های کیفی در برنامه‌ریزی مسکن به‌عنوان یکی از معیارهای ارزیابی آن به حساب می‌آید و ایجاد محیطی با کیفیت مناسب برای برآورده کردن نیازهای اساسی و اولیه انسان، از اهداف اصلی مسکن به شمار می رود . مطالعه حاضر با تحلیل الگوهای طراحی مسکن بومی شهر جیرفت بر پایه مردم شناسی واقع گرایانه ، به بررسی راهکارهای موثر در راستای کیفیت بیشتر مساکن معاصر شهر جیرفت پرداخت .این پژوهش به روش کیفی انجام شده و مبنای روش آن از نوع توسعه -کاربردی خواهد بود که با بیان اهداف مردم شناختی شهر جیرفت از روش تحلیل سلسله‌مراتبی برای ارزیابی نهایی داده‌‌ها و از نرم‌افزار اکسپرت‌چویس به محاسبات فازی و تکنیک تصمیم‌گیری چند معیاره بهره گرفته‌شده است . نحوه جمع‌آوری اطلاعات برپایه نظریه گارفینکل نیزمد نظر قرار گرفته و در‌ادامه با بررسی عوامل اصلی مدل‌ های مختلف، تعداد 22 مولفه موثر در شکل‌گیری فضاهای مسکونی خانه‌ های معاصر شهر جیرفت تشریح وامتیازدهی شد. براساس نتایج این پژوهش مولفه‌ های کیفیت محیط مسکونی،به شش دسته نظارت‌پذیری، زیست‌پذیری، معناپذیری، انعطاف‌پذیری، رفتارپذیری و بازی‌پذیری طبقه‌بندی شد که «محرمیت» به عنوان اولویت اول مولفه نظارت‌پذیری و در دسته معناپذیری، معیار «زیباشناختی» به‌عنوان تاثیرگذارترین معیار انتخاب گردید و از دسته رفتارپذیری، معیار «راحتی‌و‌آسایش» و در دسته انعطاف‌پذیری نیز معیار «هماهنگی بامقیاس انسانی» به عنوان اولویت اول عنوان شده است و در دسته زیست‌پذیری معیار «ارتباط با طبیعت» و درنهایت در دسته بازی‌پذیری نیز معیار «ایمنی‌و‌حفاظت» نسبت به‌معیارهای دیگر تاثیرگذار در طراحی فضاهای‌مسکونی معرفی گردیدند.

providing a model for designing indigenous housing based on ethnomethodology (case study: jiroft city)

qualitative indicators in housing planning are always considered as one of its evaluation criteria and creating a suitable quality environment to meet the basic and basic human needs is one of the main goals of housing. the present study analyzed the indigenous housing design patterns of jiroft city based on ethnomethodology, the possibility of explaining effectivesolutions for more quality contemporary housing in jiroft. this research has been done qualitatively and its method will be based on development-applied method. by expressing the anthropological goals of jiroft city, hierarchical analysis method has been used for finalevaluation of data and expertise software to fuzzy calculations and multi-criteria decisionmaking technique have been used. finally, the prioritization of effective components in theformation of residential spaces in jiroft has been developed. the method of data collectionbased on garfinkel theory was also considered and then by examining the main factors ofdifferent models, 22 effective components in the formation of residential spaces of contemporary houses in jiroft were explained and scored. based on the results of this study,the quality components of the residential environment were classified into six categories: controllability, livability, meaningfulness, flexibility, behaviorality and playability. privacy was the first priority of the controllability component and in the category of meaningfulness, the criterion was most aesthetically pleasing. in the category of behavior, the criterion ofcomfort and convenience and in the category of flexibility, the criterion of harmony withhuman scale is mentioned as the first priority, and in the category of biodiversity, the criterion of relationship with nature and finally in the category of playfulness, the criterion of safety and protection. influential in the design of residential spaces were introduced.