جهانی شدن و الگوهای رفتاری شهروندان در فضاهای شهری؛ طراحی مدل و تبیین با نظریه زمینه ای ( مورد مطالعاتی: فضای عمومی مرکز شهر رشت)

فرایند جهانی شدن بر تمام ابعاد زندگی بشر تاثیر گذاشته است. فضاهای شهری نیز در هر دو بعد محیطی و رفتاری تحت تاثیر قرار گرفته اند. لذا ضرورت دارد تا رابطه محیط و رفتار در بستر جهانی شدن مورد کنکاش قرار گیرد تا نتایج آن بتواند به ارتقای کیفیت فضاهای شهری معاصر منجر گردد. پژوهش حاضر این ارتباط را با رویکرد احتمال گرایی مورد بررسی قرار می دهد. هدف اصلی تحلیل تاثیر فرآیند جهانی شدن بر الگوهای رفتاری شهروندان در فضاهای عمومی و ارائه یک مدل نظری جامع درباره آن به عنوان یک نوآوری می باشد. پرسش اصلی این است که الگوهای رفتار شهروندان در بافت مرکزی رشت چگونه تحت تاثیر جهانی شدن تغییر نموده است؟ برای پاسخ بدین پرسش از روش نظریه زمینه ای استفاده می گردد. تعیین افراد مصاحبه شونده ها به صورت هدفمند و با تکنیک گلوله برفی انجام شد. در نهایت با استفاده از تحلیل سطر به سطر گفتگوها در مرحله کدگذاری باز 537 کد از 15 مصاحبه دقیق با متخصصان حوزه پژوهش استخراج و در نهایت 18 مقوله شناسایی گردید. در مرحله کدگذاری محوری نیز برای سامان دادن به ارتباطات بین مقولات از یک مدل پارادایمی استفاده شد. همچنین در مرحله کدگذاری گزینشی پالایش طرح پیشنهادی انجام گردید. یافته ها نشان می دهد تاثیر جهانی شدن در هر سه جنبه از فعالیت های انسان در فضاهای شهری (اختیاری، اجتماعی، ضروری) وجود داشته و در غالب مولفه های فیزیکی، محیطی، اجتماعی-فرهنگی و سیاسی به وقوع می پیوندد. با توجه به تحلیل های صورت گرفته، فضای عمومی مرکزی رشت در بستر جریان جهانی شدن هم از نظر کالبد و هم از نظر فعالیت به روز رسانی شده است. دعوت کنندگی بیشتر به فضای عمومی مرکز شهر رشت، توقف و مکث بیشتر در آن، بروز رفتارهای جدید، پاتوق های هم سالان، بازی های گروهی با غریبه ها، نشستن به گفتگو و معاشرت های اجتماعی و پیاده روی و پرسه زنی با آرامش مهم ترین مقولات بررسی شده در این پژوهش می باشد. این نتایج می تواند ضمن کمک به آینده برنامه ریزی فضای مذکور، راهنمای مناسبی در طراحی و برنامه ریزی سایر فضاهای عمومی شهری در ایران باشد.

globalization and patterns of behavior of citizens in urban spaces; model design and explanation with grounded theory (case study: public space of rasht city center)

the process of globalization has affected all aspects of human life. urban spaces are also affected in both environmental and behavioral dimensions. this study examines the relationship between environment and behavior with a probabilistic approach. the main purpose is to analyze the impact of the globalization process on the behavioral patterns of citizens in public spaces and to provide a comprehensive theory about it. the main question of the research is how the patterns of citizens' behavior in the central context of rasht have changed due to globalization? to answer this question, the method of grounded theory is used. the interviewees were identified purposefully using the snowball technique. finally, using line-by-line analysis of conversations in the open coding stage, 537 codes were extracted from 15 detailed interviews with experts in the field of research and finally 18 categories were identified. in the axial coding stage, a paradigm model was used to organize the connections between categories. also, in the selective coding stage, the proposed design was refined. findings show that the impact of globalization exists in all three aspects of human activities in urban spaces (optional, social, necessary) and occurs in the form of physical, environmental, socio-cultural and political components. according to the analysis, the central public space of rasht has been updated both physically and in terms of globalization. more invitations to the public space of rasht city center, more stops and pauses in it, new behaviors, peer hangouts, group games with strangers, sitting and talking and socializing, and walking and wandering calmly are the most important categories studied in this research.