مقدمه‌ای بر جامعه‌پذیری دینی در تفاسیر قرآن

موضوع مقاله حاضر، بررسی مقدماتی نظر تفاسیر قرآن درباره فرایند جامعه‌پذیری است. پرسش اصلی این است که جامعه‌پذیری چیست، چگونه اتفاق می‌افتد و چقدر اختیار در آن موثر است؟ با تحلیل محتوای کیفی تفاسیر قرآن، کدگذاری و طبقه‌بندی مفاهیم به‌دست‌آمده به پرسش اصلی پاسخ داده شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که جامعه‌پذیری فرایندی سرچشمه‌گرفته از ذات انسان است و فرد با اختیار خویش از طریق علم و عمل، ارزش‌ها، باورها، هنجارها و غیره می‌شود؛ به گونه‌ای که امکان جداسازی بین او و آنچه درونی کرده، نیست. در این برداشت، انسان موجودی دایماً در حال «شدن» است که همیشه علم و عمل او، عین ذات و شخصیت او را شکل می‌دهد. نتیجه اینکه هر کس به هر مقدار که به آیات قرآن، عمل و آنها را درونی کند، به همان میزان دیندار است و جامعه‌پذیری دینی در او موفق بوده است.