فرهنگ علمی در اندیشه ابن جماعه با تکیه بر کتاب تذکره السامع و المتکلم

«سنت اسلامی» در حوزه‎ علم، میراث ارزنده‎ای از آورده‎های وحیانی، همراه دستاوردهای اندیشمندان مسلمان است که امروزه در اختیار ما قرار گرفته و با رویکردهای فرهنگی، که اقتضای بوم‎نگری دارد، بیش از گذشته موردتوجه و ابزار تحلیل و بررسی قرار گرفته‎اند. این سنت، آکنده از گزاره‎ها و گنجینه‎هایی است که «فرهنگ علمی» را شکل داده و می‎توانند دوباره زنده شده و در خدمت حرکت علوم طبیعی، اجتماعی و انسانیِ اسلامی قرار گیرد. مقاله حاضر به‎منظور شناسایی و تصویرسازی یکی از ساحت‎های طرح و زیست فرهنگ علمی، کتاب تذکره‎السامع و المتکلم ابن جماعه را کاویده، با روش تحلیل مضمون، به تعداد 317 کد، 36 مضمون سازمان‎دهنده (مضامین به‎دست‎آمده از ترکیب و تلخیص مضامین پایه) و 4 مضمون فراگیر (مضامین عالی دربرگیرنده اصول حاکم بر متن به‎مثابه‎ کل) را استخراج و شبکه‎ مضامین را ترسیم نموده است. یافته‎ها نشان می‎دهد «فرهنگ علمی ارزش‎محور»، حاکم و محیط بر ساحت علوم و معارف در رویکرد اسلامی بوده و با استقرار آن، امکان و احتمال تولید علوم طبیعی مبتنی بر آموزه‎های اسلامی و قرآنی وجود دارد.

scientific culture in the thought of ibn jama’ah based on the book of tazkira al−sami and al−mutaklam

&islamic tradition& in the field of science is a valuable heritage of revelations, along with the achievements of muslim thinkers, which are available to us today and have been given more attention and tools of analysis and analysis than in the past with the cultural approaches that require ecological perspective. this tradition is full of propositions and treasures that formed the &scientific culture& and can be revived and serve the movement of islamic natural, social and human sciences. in order to identify and illustrate one of the fields of scientific design and bioculture, the present article analyzed the book of tazkira alibn jama’ah, using the method of theme analysis, with 317 codes, 36 organizing themes (themes obtained by combining and summarizing the basic themes) and 4 themes. he has extracted the comprehensive (higher topics including the principles governing the text as a whole) and drawn the network of topics. the findings show that &value−oriented scientific culture& is the ruler and environment in the field of science and education in the islamic approach, and with its establishment, there is a possibility and probability of producing natural sciences based on islamic and quranic teachings.