تاثیر پایگاه اقتصادی−اجتماعی بر دینداری فرا‎تحلیل پژوهش ‎های دینداری دو دهه اخیر در ایران

گستردگی و پراکندگی مطالعات با موضوع پایگاه اقتصادی−اجتماعی و دینداری، ضرورت استفاده از روش فراتحلیل را دوچندان کرده است. هدف مقاله حاضر، ترکیب نتایج پژوهش‎های انجام شده در رابطه با پایگاه اقتصادی−اجتماعی و دینداری و استخراج نتایج جدید به‌منظور تفسیر معتبرتر یافته‎هاست. جامعه آماری این پژوهش را تمامی تحقیقات علمی پژوهشی ایران پیرامون رابطه بین پایگاه اقتصادی−اجتماعی و دینداری طی سال‌های 1383 تا 1399 تشکیل داده است که در یکی از پایگاه‎های اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، پایگاه مجلات تخصصی نور، پایگاه اطلاعات نشریات کشور، پایگاه مرکز اسناد و مدارک علمی ایران نمایه شده‎اند. در کل تعداد 26 سند پژوهشی یافت شد که از میان آنها 16 پژوهش، شرایط و ملاک‎‎های انتخاب را داشتند و وارد نرم‌افزار جامع فرا‎تحلیل (cma) شدند. در گام نخست، سوگیری انتشار و همگنی مطالعات بررسی شد و آزمون‌های آماری استفاده شده در این بخش، حکایت از عدم سو‎گیری انتشار و ناهمگنی مطالعات دارند. در گام بعدی، اندازه اثر و همچنین، نقش متغیرهای تعدیل‎گر ارزیابی شدند که نتایج بیان‌کننده آن است که اندازه اثر پایگاه اقتصادی−اجتماعی بر دینداری معادل (0.168-) است که بر‎حسب نظام تفسیری کوهن، در حد «کوچک» ارزیابی می‌شود. به سخن دیگر، متغیر مستقل «پایگاه اقتصادی−اجتماعی» تاثیر اندک، امّا معناداری بر متغیر وابسته «دینداری» دارد. همچنین، یافته‎ها نشان می‌دهد که متغیر «محل سکونت» می‎تواند در رابطه بین پایگاه اقتصادی−اجتماعی و دینداری نقش تعدیل‎کنندگی را ایفا کند؛ به‌نحوی‌که پایگاه اقتصادی−اجتماعی شهرستان‌نشین‎ها در مقایسه با تهران‌نشین‎ها تاثیر بیشتری بر دینداری آنها دارد.

the effect of socioeconomic status on religiosity (meta-analysis of religiosity researches of the last two decades in iran)

the extent and dispersion of studies on the subject of economic-social base and religiosity has doubled the necessity of using the meta-analysis method. the purpose of this article is to combine the results of the researches conducted in relation to the economic-social base and religiosity and to extract new resultsin order to interpret the findings more authentically. the statistical population of this research is made up of all the scientific research conducted in iran regarding the relationship between the economic-socialbase and religiosity during the years 1383 to 1399, which is in one of the scientific information databases of academic jihad, noor specialized journals database, publications information database. the country isindexed in the database of iran's scientific documentation center. a total of 26 research documents were found, of which 16 met the conditions and selection criteria and entered the comprehensive meta-analysis (cma) software. in the first step, publication bias and homogeneity of studies were examined; thestatistical tests used in this section indicate the lack of publication bias and heterogeneity of studies. in thenext step, the effect size as well as the role of moderating variables were evaluated; the results show thatthe size of the effect of economic-social base on religiosity is equal to (-0.168), which is evaluated assmall according to cohen's interpretation system; in other words, the independent variable social-economic base has a small but significant effect on the dependent variable religiosity.