عدالت اجتماعی در اندیشه آیت‌الله سیدمحمدباقر صدر

عدالت از دیدگاه صدر، ارزشی ذاتی و نهایی دارد که برای تحقق سایر ارزش‌ها در جامعه به آن نیاز است؛ از مطالبات فطری انسان است و تابع قرارداد افراد جامعه نیست و به شرایط تاریخی اجتماعی ویژه‌ای تعلق ندارد. در نظریه صدر اصولاً مفهوم تساوی از ماهیت‌شناسی عدالت، نفی شده، «کار» معیاری برای برخورداری‌های متفاوتِ عادلانه است. محور اصلی مسیله عدالت اجتماعی به سطح روابط انسان با انسان در توزیع منابع و منافع و به تضاد میان قوی و ضعیف ارجاع دارد؛ نزاعی که در سطحی عمیق‌تر به تناقضی عمده، یعنی جدل درونی میان جنبه‌های الهی و مادی انسان بازمی‌گردد و تا ابعاد الهی انسان در این جدال پیروز نشود، تضادهای اجتماعی جریان خواهد داشت. به نظر صدر شکل اسلامی عدالت اجتماعی دارای دو اصل عمومی «تکافل عمومی» و «توازن اجتماعی» است، هر یک راهکارهایی نیز دارد. از دیدگاه او، دین از دو راه، میان معیارهای فطری فردگرا (غریزه حب ذات) و جمع‌گرا، هماهنگی ایجاد کرده، رفاه اجتماعی و عدالت را تامین می‌کند:1. اعطای تفسیری دقیق و واقعی از حیات و اشاعه آن (عوامل شناختی)؛2. تربیت اخلاقی انسان، پرورش عواطف و احساس‌های اخلاقی (عوامل انگیزشی).