نادوگانه گرایی در فلسفۀ اجتماعی قرآن

کشف و استخراج مباحث و مسائل هستی‎شناسانه و نظریه‎پردازی‎های فلسفی دربارۀ زندگی اجتماعی انسان‎ها از آیات قرآن -که شالوده‎ساز نظریه و نظام اجتماعی است- فلسفۀ اجتماعی قرآن را شکل می‎دهد که حسب جامعیت اهداف، موضوع و روش، از نگرش‎های دوگانه به‌دور است. دوگانه‎های فرد و جامعه، علم و فلسفه، گرانباری و ناگرانباری دانش از ارزش و بحث از روش‎شناسی، مباحثی هستند که منازعات و مباحثات دربارۀ آن در علوم انسانی، ادبیات گسترده‎ای را به خود اختصاص داده است. ادغام بصیرت‎های اصولی هر دو سو نیز برای رسیدن به نگاهی رضایت‎بخش به شکل جامع نتوانسته‎ است از دامنۀ این منازعات بکاهد. اتکا بر تکثر روشی بنیادین و مفاهیمی جامع در رفع این دغدغه‎ها جهت ایجاد یک فلسفۀ اجتماعی قرآن‎بنیان می‎تواند به شکل نظام‎مند همگرایی میان عناصر دوگانه‎ای که در برخی برداشت‎ها و قرائت‎ها، میل به یک سوی آنها موجب غفلت از اطراف دیگر می‎شود، ایجاد نماید. این نوشتار در تلاش است تا با اتکا بر روش توصیفی تحلیلی، ضمن توجه و استفاده از آیات و تفاسیر به رفع این ثنویت‎گرایی تقلیل‎گرا بپردازد.

non-dualism in the social philosophy of the qur’an

discovering and inferring the ontological issues and discussions, and philosophical theories about the social life of humans from the qur’an verses- which are the foundations of the social theory and social system - formed the social philosophy of the qur’an. it is far from dual attitudes according to the comprehensiveness of goals, subjects, and methods. the dualities of the individual and the society, science and philosophy, the preciousness and worthlessness of knowledge, and the discussion of methodology, are the topics that the conflicts and debates around them in the humanities have occupied an extensive literature. the integration of the fundamental insights of both sides to reach a satisfactory view comprehensively has not been able to reduce the scope of these struggles. relying on pluralism is a principal method and comprehensive concept in solving these concerns to create a qur’an-based social philosophy. it can systematically converge between dual elements so that in some interpretations and readings, tending towards one dimension leads to ignoring the other dimensions. this study attempted to solve this reductionist dualism by relying on the analytical-descriptive method while paying attention to and using the verses of the quran and related interpretations