اولویت‎بندی و وزن‎دهی ابعاد شاخص ترکیبی عدالت اجتماعی جهت سنجش آن در جمهوری اسلامی ایران

ارزیابی وضعیت عینی تحقق عدالت اجتماعی در جامعه، ازجمله الزامات مهم حکمرانی ملی در جمهوری اسلامی ایران است. یکی از روش‎های متداول جهانی در این زمینه، بهره‎گیری از فناوری «شاخص ترکیبی» است. شاخص‎های ترکیبی امروز به نحو گسترده در دنیای معاصر متداول شده و عملاً به جهت ماهیت ارزشی و جهت‎‎گیرانه آن، به‎عنوان یکی از سازوکارهای حکمرانی جهانی مورد بهره‎برداری قرار می‎گیرند. پژوهش حاضر حسب یک نظریه مبنا و شاخص ترکیبی مستخرج از آن پیرامون عدالت اجتماعی در ایران، به اولویت‎بندی ‎بخش‎های مختلف شاخص ترکیبی عدالت اجتماعی در ایران پرداخته است. «وزن‎دهی» یکی از ارکان حیاتی شاخص‎های ترکیبی متداول بوده که به طور عمده مبتنی بر یک نظریه مشخص یا دیدگاه خبرگانی، سامان می‎پذیرد. در این مقاله با بهره‎گیری از روش تحلیل سلسله‌مراتبی بهبودیافته فازی (fahp) ابعاد شاخص ترکیبی عدالت اجتماعی براساس نظر خبرگان حوزه عدالت وزن‌دهی و اولویت‌بندی شده است. نتایج این مطالعه حاکی است در 5 طبقه و سه حوزه اصلی شاخص ترکیبی، بخش‎های بازار کار، فقر و آموزش (در حوزه تبادلات اقتصادی)، بخش روابط خانوادگی (در حوزه تعاملات اجتماعی) و بخش عدالت سیاسی و مدنی (در حوزه حکمرانی سیاسی) از بالاترین وزن اهمیت از دیدگاه خبرگان جهت تحقق عدالت اجتماعی در ایران برخوردار هستند. حسب این وزن‎دهی، نتایج شاخص در 5 طبقه اصلی برای سال‎های 1385 تا 1397 در جمهوری اسلامی ایران، گزارش شده است. حسب این نتایج، بالاترین کاهش نمره در طبقه «عدالت در تعاملات اجتماعی» و بالاترین افزایش نمره در طبقه «ضمان اجتماعی» (عدالت در سلامت و آموزش) بوده است.

Prioritizing Various Dimensions of the Composite Index of Social Justice for Assessing it in the Islamic Republic of Iran

Assessing the status of social justice is one of the important requirements of national governance in Iran. One of the common tools in this area is to design &composite indicators”. The composite indices as tools of governance have an effective role in identifying the status quo and designing regulatory interventions to achieve the required status. According to designing composite index with respect to Islamic theoretical foundations, this study assesses the sections of composite index for Iran. Weighting is an important part of methodology constructing composite index, which is mainly based on the perspective of the elite or a theoretical foundation. The method of this study for weighting and assessing is Fuzzy Analytic Hierarchy (FAHP). The results of this study show that in 5 sections and three main areas of the composite index, labor market, poverty and education (in the field of economic exchanges), family (in the field of social interactions) and political justice (in the field of political governance) were known as the most influential components in the realization of social justice in Iran.