تربیت رسانه‌ای؛ کارکرد ویژه رسانه‌های جمعی اسلامی

تربیت از اصول اساسی و لازم برای تعالی و پیشرفت همه‌جانبه افراد و جوامع است. از سویی دیگر امروزه تقریباً تمام ابعاد زندگی انسان‌ها تحت تاثیر شدید رسانه‌ها قرار گرفته‌اند. با این وجود تاکنون در متون رسمی دانش ارتباطات و رسانه، کارکردی در حوزه تربیت اسلامی ثبت نشده است. پژوهش حاضر درصدد بررسی ضرورت تعریف کارکرد تربیتی برای رسانه‌ها، ارائه مولفه‌های بدیع تربیت رسانه‌ای و نهایتاً دستیابی به تعریفی از رسانه تربیتی است. ضرورت کارکرد تربیتی با ارائه پنج دلیل روشن شده و ویژگی‌های بدیع تربیت رسانه‌ای در سه بعد مربی، متربی و ارتباط تربیتی مطرح گشته است. حوزه مُجاز عملکرد رسانه تربیتی در سه محور کلی ویژگی‌ها، زمینه‌های مناسب و کژکارکردها و حوزه بهینه عملکرد رسانه تربیتی در دو محور آسیب‌ها و الزامات ارائه شده است. تربیت رسانه‌ای به شرط استفاده تربیتی مخاطب به وقوع می‌پیوندد و بدون آمادگی و انتخاب و عملکرد صحیح مخاطب، رسانه تربیتی ناکام خواهد ماند. رسانه تربیتی به مثابه آن آب و هوای مساعدی است که لاجرم منجر به رشد مخاطب خود می‌شود نه آن کویری که امکان هرگونه تعالی و سازندگی را به کلی نفی می‌کند. هرچند رسانه تربیتی در خط مقدم تربیت اسلامی قرار نمی‌گیرد اما نقطه عطف تربیت است.

Media Education ؛ special function of Islamic mass media

Education is one of the basic principles necessary for excellence and inclusive progress of individuals and communities. On the other hand, almost all aspects of human life have been affected by the media. So far, in the formal texts of communication and media knowledge, function in the field of Islamic education has not been registered. The present study tries to investigate the necessity of defining educational function for the media, providing novel elements of media training and finally obtain a definition of educational media. The necessity of educational function has been turned on by five reasons, and novel features of media training have been introduced in three dimensions. The allowed domain of educational media is presented in three main axes of features, appropriate fields and dysfunctions and optimal range of educational media performance on two categories of damages and requirements. Media training takes place on condition of the educational use of the audience, and will fail without the proper preparation and selection of the audience. Educational media is a climate conducive to the growth of its audience, not the desert that rejects the possibility of any transcendental possibility. However, educational media is not at the forefront of Islamic education but is a turning point of education.