بازاندیشی نظری درباره مطالعه آکادمیک دین در جهان و در ایران: موردپژوهی دانشگاه ادیان و مذاهب قم ‌

مطالعه دین یا دین‎پژوهی به‌عنوان یک رشته علمی دانشگاهی و تاثیرپذیری آن از محیط، از موضوعاتی است که توجه محققان را به خودجلب کرده است و موجب تحولات درون‌ساختاری و مناسباتی می‌شود که از نظر جامعه‌شناسی معرفت، در شکل‎گیری معرفت ناشی از این رشته اثرگذار است. این مقاله تلاش کرده‎ است با تکیه بر تحقیق کتابخانه‎ای و بررسی اسناد موجود و مشاهده از دو منظر یافته‎های نظری و تجربی به این موضوع در بستری تاریخی و با بررسی پیشینه مفهومی و نظری آن بپردازد و همچنین نسبتی از آنچه که ما می‎توانیم با این امر داشته باشیم را توضیح دهد. نتایج تحقیق نشان داد که دین‎پژوهی متاثر از بستر اجتماعی و فرهنگی است و به‌طور خاص ثابت شد که دانشگاه ادیان که رشته دین‎پژوهی در آن جریان دارد، بر نوع دین‎پژوهی هم به لحاظ شکل و هم محتوا اثرگذار است. این امر ناشی از تاثیرپذیری خود دانشگاه ادیان از یک محیط بزرگ‌تر به نام قم و ایران بوده و مجموعه‎ای از مهم‌ترین مسائل منبعث از اولویت‎های محیطی، در چشم‎اندازهای پژوهشی دانشگاهی در امر مطالعه دین، مطرح است.

A Theoretical Rethinking on the Academic Study of Religion in the World and in Iran: A Case Study on the University of Religions and Denominations, Qom

The study of religion or Religious Studies as an academic discipline and its being influenced by the environment is one of the topics of interest for the scholars, leading to the intra-structural and relational changes effective in formation of knowledge related to this discipline from the viewpoint of sociology of knowledge. This article has attempted to address this issue in a historical context by examining the existing documents from both theoretical and empirical points of view, and examining its conceptual and theoretical background, to explain our relation to it.The results of the study showed that study of religion is influenced by both the social and the cultural context; and in particular, it has been shown that the University of Religions is influencing both the form and content of religious studies. This is due to the influence on the University of Religions itself from a larger environment called Qom and Iran, and a series of important issues arising from environmental priorities are raised in academic research perspectives in the study of religion.