بررسی عوامل موثر بر تاریخ اجتماعی شیعیان در شام تا قرن هفتم

تشیع در سرزمین شام به‌عنوان مکتبی تاثیر‌گذار، از سده‌‌های آغازین اسلام تا کنون، با وجود سختیهایی که از سوی مخالفان خود در منطقه شام روبه‌رو بوده، هویت شیعی خود را حفظ کرده است. از آنجا که مکتب تشیع در شام به‌عنوان بخشی از میراث تاریخی شیعه است که حوادث مهمی از تاریخ را به چشم دیده، شناخت چگونگی حفظ هویت تشیع در سرزمینی که همواره با دشمنی با مکتب تشیع شهره بوده، بدون رویکرد تاریخ اجتماعی دست نیافتنی است. این مقاله درصدد بررسی عوامل و مولفه‌های موثر بر تاریخ اجتماعی شیعیان در منطقه شام است. برای دستیابی به این منظور، با رویکردی توصیفی تحلیلی و مطالعه منابع تاریخی و کهن، عوامل و مولفه‌‌های موثر بر تاریخ اجتماعی شیعیان شام تا قرن هفتم واکاوی شد. نتیجه آنکه وجود حاکمان شیعی در برهه‌هایی از تاریخ و حضور خاندانهای شیعی و مهاجرت برخی از بزرگان و عالمان شیعه و اقامت در شام را می‌توان از عوامل موثر و برگزاری آیینها و مراسم‌های شیعی، توجه به اماکن مقدسه و نوع موقوفات و نذورات و وجود نمادهای شیعی از مولفههای موثر در ماندگاری هویت تشیع در شامبه شمار می آیند.

The Effective Factors Affecting the Social History of Shiites in the Levant up to the Seventh Century

Although Shiite in the Levant as an influential school has faced hardships by its opponents, it has maintained their identity since the early centuries of Islam. Since the Shia in the Levant as a part of the Shiite historical heritage has witnessed important events in history, knowing how to preserve the Shi‘ite identity in the land, where its hostility to the Shia has always been famous, is unattainable without an approach to social history. This paper seeks to examine the factors and components affecting the social history of Shiites in the Levant. In order to achieve this purpose, the factors and components affecting the social history of the Shiites in Syria up to the seventh century were investigated through a descriptive-analytical approach and through the study of historical and ancient sources. The findings show that the governance of Shiite rulers in some periods of history, the presence of Shiite families, the migration of some Shiite elders and scholars, and their residence in the Levant were effective factors. Furthermore, Shiite rituals and ceremonies, their attention to holy places, the type of endowments and vows, and the existence of Shiite symbols were the effective components in maintaining the Shiite identity in the Levant.