بررسی نقش و جایگاه دین در هویت فردی ایرانیان

هویت مسئله‌ای پیچیده، چندبعدی و متکثر است و عناصر و عوامل مختلفی در ساخت و شکل‌دهی به آن نقش دارند. در فرایند شکل‌گیری هویت فردی دو عمل انجام می‌شود: شناخت خود و شناساندن خود به دیگران؛ این دو عمل باعث تمایز فرد از دیگران، تفاوت‌گذاری و دگرگونه‌سازی می‌شود. یکی از این عناصر دین است و هدف این پژوهش بررسی نقش و جایگاه دین در هویت فردی ایرانیان است. روش تحقیق روش پیمایش و جامعه آماری شامل افراد بالای 16 سال مراکز استانی کشور است. حجم نمونه برابر با 1300 نمونه است که با روش نمونه‌گیری چندمرحله‌ای و به صورت تصادفی سیستماتیک از مراکز استان‎های تهران، آذربایجان‎شرقی، خوزستان، گیلان، فارس، کردستان و خراسان رضوی انتخاب شده‌اند. یافته‌های به دست آمده نشان می‌دهد که دین در کنار عوامل مختلف جایگاه مهم و منحصر به فردی در هویت فردی ایرانیان دارد. به‌طوری این عنصر افزون ‌بر اینکه خود به صورت مستقیم نقش محوری در ساخت هویت فردی دارد از طریق دو چرخه بر هسته مرکزی هویت فردی یعنی تمایزیافتگی تاثیر می‎گذارد. در چرخه اول بعد دینی با تاثیرپذیری از بعد ملی به صورت مستقیم و از طریق تعامل با بعد قومی بر تمایزیافتگی تاثیر می‎گذارد. در چرخه دوم که از متغیر فضای مجازی آغاز می‎شود، این متغیر با تغییر و تحول نقش رسانه‎های جمعی بر بعد دینی تاثیر می‎گذارد. در ادامه بعد دینی به‌طور مستقیم و به صورت غیرمستقیم در تعامل با بعد قومی بر تمایزیافتگی فردی اثر گذاشته و آن را تحت تاثیر قرار می‎دهد.

The Role and Place of Religion in the Individual Identity of Iranians

Identity is a complex, multidimensional and pluralistic issue, and different elements and factors are involved in constructing and forming it. In forming an individual identity, two processes occur: to knowing yourself and identify yourself to others; these two processes make a person be identified, differentiated from others and transformed. One of these elements is religion and this study aims to study the role and place of religion in the individual identity of Iranians. The method of the study is survey method, and the statistical population consists of people over 16 years of age at the centers of provinces in our country. The sample size is equal to 1300 samples that have been selected by multi-stage sampling method and systematically randomly from the centers of Tehran, East Azerbaijan, Khuzestan, Gilan, Fars, Kurdistan and Khorasan Razavi provinces. The findings of the study show that religion as well as various factors has an important and special place in the individual identity of Iranians, so that religion itself not only has a central role in shaping the individual identity but also affects the central core of the individual identity, that is, differentiation, through two cycles. In the first cycle, the dimension religious, through a direct influence from national dimension and through interaction with the ethnic dimension, affects differentiation. In the second cycle, which commences with the variable of cyberspace, this variable affects the religious dimension by changing the role of mass media. Then, the religious dimension directly and indirectly in interaction with the ethnic dimension influences the individual differentiation.