معنای «علم اجتماعی اسلامی» از چشم‌انداز مرتضی مطهری

در این مقاله، تلاش شده در میان تلقّی‌ها و تفسیرهای متفاوتی که علم اجتماعی اسلامی وجود دارد، معنای علم اجتماعی اسلامی از چشم‌انداز مرتضی مطهری، کشف و مشخّص شود. در این راستا، معنا و مفهوم علم اجتماعی اسلامی از زوایۀ نگاه مطهری، شرح داده شده است، به‌طوری‌که در یک برداشت، او چهار تعبیر از مفهوم علوم اسلامی، مبتنی بر معیارهای موضوع و غایت و نظریه‌پرداز، ارائه کرده است؛ و در برداشتی دیگر، می‌نویسد اسلام با علم اجتماعی، دو نوع پیوند دارد: یکی پیوند مستقیم، از آن جهت که اسلام، یک سلسله معارف نظری و احکام عملی دربارۀ جهان اجتماعی دارد، دیگری پیوند غیرمستقیم از طریق توصیه‌های اخلاقی همچون امانت، عفت، عدالت، احسان و ایثار. برداشت دیگر او، در این عبارت نهفته است که می‌نویسد اسلام، یک مکتب جامعه‏شناختی نیست؛ چون در کتاب آسمانی اسلام، هیچ مطلب اجتماعی در لفافۀ اصطلاحات رایج جامعه‌شناختی و با زبان معمول آن و در چارچوب تقسیم‏بندی‌های مرسوم، بیان نشده است، امّا در عین حال، «مسائل زیاد»ی از علم اجتماعی، به‌طور کامل، قابل ‌استنباط و استخراج از قرآن کریم است.

The meaning of Islamic Social Science from Morteza Motahhari’s Perspective

Abstract: In this paper, attempts have been made to reconstruct and formulate the various Islamic thinkers’ interpretations and interpretations of the meaning of Islamic social science from the perspective of Morteza Motahari. In this regard, the meaning and concept of Islamic social science is described from the angles of Motahari’s perspective, so that in one impression, he presented four interpretations of the concept of Islamic sciences based on the criteria of subject and goal, theorist. In another reading, Motahari writes that Islam has two kinds of links with social science: one direct link, since Islam has a theoretical circle of knowledge and practical rulings about the social world, the other is the indirect linkage through ethical recommendations such as trust, chastity , Justice, Goodness and self sacrifice. His other conception lies in the statement that Islam is not a sociological school; since in the Hebrew Book of Islam, no social material has been expressed in terms of common sociological terminology and in its usual language and within the framework of conventional divisions. , But at the same time, the great deal of social science is completely inferential and extracted from the Holy Qur’an.