بررسی تاریخی ائتلاف روحانیون و روشنفکران در جنبش مشروطه

جنبش مشروطه از جمله دستاوردهای رویارویی ما با اندیشه‌های مدرن بوده است. این جنبش حاصل ائتلاف نیروهای اجتماعی بسیاری از جمله روحانیون و روشنفکران بود. این دو نیروی اجتماعی دارای تاثیر بسیاری در تاریخ کشور هستند. تاثیر این دو نیروی اجتماعی در جنبش‌های اجتماعی به قدری مهم و اثرگذار است که ائتلاف آنها در جنبش مشروطه سبب پیروزی نهضت و افتراق آنان منجر به جدایی و بازگشت به اقتدارگرایی شد. این پژوهش به بررسی تاریخی زمینه‌های ائتلاف روحانیون و روشنفکران در جنبش مشروطه می‌پردازد. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که زمینه‌ها و دلایل ائتلاف آنها می‌تواند به استبدادستیزی، منافع و حقوق اقتصادی، عدم آگاهی نسبت به مشروطه، حذف برخی رجال، قانون‌خواهی، تشکیل عدالت‌خانه و مجلس مشروطه، نفوذ بیگانگان، تغییر راهبردها و... نقش ایفا کند. البته عوامل یاد شده علل قطعی ائتلاف بین روشنفکران و روحانیون نمی‌باشند؛ بلکه می‌توان آنها را به‌عنوان شروطی در نظر گرفت که ائتلاف را تسهیل کرده‌اند.