بررسی ترکیب پذیری لاین های اصلاح‌شده چغندرقند برای صفات کمی و کیفی و تحمل به بیماری ریزومانیا

یکی از مهم ترین مراحل در تهیه ارقام هیبرید چغندرقند برای صفت موردنظر، انتخاب لاین یا سینگل کراس مناسبمی باشد. در این مطالعه 12 نتاج حاصل از تلاقی 4 لاین چغندرقند (به عنوان پایه مادری) با سطوح متفاوت مقاومت به ریزومانیا با سه والد گرده افشان 27270، 27273 و 27274 )به عنوان پایه پدری) به همراه والدین در قالب طرح لاتیس5 ×5 با 4 تکرار در دو منطقه (مشهد و شیراز) در شرایط مزرعه آلوده (nursery) به ریزومانیا مورد ارزیابی قرار گرفتند. عملکرد ریشه (ry)، عملکرد شکر (sy)، درصد قند (sc)، سدیم (na)، پتاسیم (k)، ازت مضره (α-n)، درصد قند سفید (wsc)، ضریب استحصال (pur) و درصد ملاس (ms) صفات موردبررسی بودند. داده ها به صورت مدل ژنتیکی فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی تجزیه شدند. نتایج تجزیه ژنتیکی در هر دو منطقه نشان داد که بین والدها برای کلیه صفات به جز k و α-n تفاوت معنی دار وجود دارد و واریانس هیبرید ها برای صفات کمی ry و sy معنی دار شدند. در آزمایش مشهد، لاین l3و گرده افشان t3 و در آزمایش شیراز لاین های l3 و l1 و گرده افشان t3 به عنوان بهترین ترکیب شونده عمومی برای صفات ry ، sy و α-n انتخاب گردیدند. برآورد ترکیب پذیری خصوصی تلاقی ها نشان داد در آزمایش مشهد، تلاقی های l1 ×t3 ، l2 ×t2، l3 ×t1 و l4 ×t1 و در آزمایش شیراز تلاقی های l1 ×t1 , l2 ×t3 و l1 ×t3 مقادیر sca مثبت و معنی داری برای صفات ry و sy داشتند. به طور کلی نتایج نشان داد که تلاقی والد مادری سینگل کراس حساس به ریزومانیا (l1) با والد پدری (t3) بهترین هیبرید ازنظر عملکرد در بین هیبریدهای موجود بود.