ارزیابی تحمل به خشکی در برخی از ژنوتیپ‌های‌ گندم با استفاده از شاخص‌های تحمل به تنش خشکی

به منظور تعیین مناسب ترین شاخص های تحمل به تنش خشکی و شناسایی ژنوتیپ های متحمل، تعداد 30 ژنوتیپ گندم در دو شرایط دیم و آبی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 90-1389 اجرا گردید. شاخص های تحمل به تنش خشکی شامل شاخص حساسیت به تنش خشکی (ssi)، شاخص تحمل (tol)، میانگین بهره وری (mp)، میانگین هندسی بهره وری (gmp)، میانگین هارمونیک (harm) و شاخص تحمل به تنش خشکی (sti) بودند نیز درصد تغییرات صفات نیز محاسبه گردید. آسیب ناشی از تنش خشکی برای صفات وزن بوته، طول پدانکل، وزن پدانکل، وزن دانه در سنبله، عملکرد دانه و وزن هزار دانه معنی دار بود. بر اساس نتایج همبستگی بین شاخص های تحمل به تنش خشکی و عملکرد دانه در محیط تنش و نرمال، شاخص های mp، gmp، harm و sti همبستگی بالایی با عملکرد در هر دو محیط داشتند و به عنوان شاخص هایی جهت انتخاب ژنوتیپ های دارای پتانسیل عملکرد بالا در هر دو محیط (ژنوتیپ های گروه a) شناسایی شدند، در ضمن بر اساس این شاخص ها ژنوتیپ های 3، 5، 9 و 13 به عنوان ژنوتیپ های متحمل و ژنوتیپ های 7، 12، 16 و 28 به عنوان ژنوتیپ های حساس معرفی شدند. شاخص های ssi و tol ژنوتیپ های 8، 9، 12، 18، 19 و 30 را به عنوان ژنوتیپ های متحمل و ژنوتیپ های 1، 10، 15 و 25 را به عنوان ژنوتیپ های حساس نسبت به تنش خشکی تفکیک نمودند. تجزیه خوشه ای با روش وارد ژنوتیپ ها را به 5 گروه تقسیم و ژنوتیپ های مقاوم و حساس را از هم جدا کرد. بر اساس نتایج حاصل از این بررسی، ژنوتیپ های 3، 5 و 9 مناسب برای هر دو محیط شناخته شدند.