ارزیابی لاین‌های گندم دوروم با استفاده از شاخص‌های تنش خشکی

به منظور بررسی تحمل لاین های گندم دوروم (triticum durum) به تنش خشکی و نیز ارزیابی شاخص های تحمل تنش، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در دو شرایط دیم و آبیاری تکمیلی با 20 لاین گندم دوروم در سال زراعی 91-1390 در ایستگاه گچساران اجرا گردید. نتایج تجزیه واریانس مرکب عملکرد دانه نشان داد که بین لاین ها و اثر متقابل لاین و محیط در سطح احتمال یک درصد اختلاف معنی دار وجود دارد. شاخص های مبتنی بر عملکرد لاین ها در شرایط دیم و آبیاری تکمیلی محاسبه شد. با در نظر گرفتن همبستگی مثبت و معنی دار بین عملکرد دانه در شرایط دیم (ys) با شاخص های میانگین هندسی عملکرد (gmp)، میانگین حسابی (mp)، شاخص تحمل به تنش (sti)، شاخص عملکرد (yi)، شاخص پاسخ به خشکی (dri)، شاخص مقاومت به خشکی (di)، میانگین هارمونیک (hm) و شاخص تحمل به تنش اصلاح شده (k1sti)، این شاخص ها معیارهای مناسب برای شناسایی لاین های متحمل به خشکی بودند. هم چنین، شاخص تحمل (tol)، شاخص ثبات عملکرد (ysi)، شاخص حساسیت به تنش (ssi)، شاخص خشکی نسبی (rdi)، شاخص تحمل تنش های غیر زنده (ati)، شاخص درصد حساسیت به تنش (sspi) و شاخص میزان محصول محیط غیرتنش و تنش (snpi) در تمایز لاین ها نقش زیادی نداشتند. گروهبندی لاین ها با روش تجزیه خوشه ای نشان داد که که لاین های شماره 3 و 13 پرمحصول و متحمل به شرایط دیم بوده و لاین های 7 و 18 حساس ترین لاین ها نسبت به شرایط دیم بودند. از گروه بندی لاین ها با استفاده از نمودار سه بعدی براساس عملکرد در شرایط دیم، آبیاری تکمیلی و شاخص stiنتایج مشابه با تجزیه خوشه ای بدست آمد.

Evaluation of Durum Wheat Lines using Seed Yild based Indices in Drought Condition and relation between these Indices

In order to study tolerance of durum wheat (Triticum durum) lines to drought stress and also evaluating stress tolerance indices, an experiment based on randomized complete block design with four replications was conducted under two rain fed and supplementary irrigation conditions at Gachsaran station during 20112012 cropping season using 20 durum wheat lines. Results of combined analysis of variance for seed yield showed significant differences (p le;0.01) between lines and interaction between lines and environment. The yield based indices were calculated in rain fed and supplementary irrigation conditions. With considering of significant positive correlation between grain yield in the rain fed condition (YS) with geometric mean productivity index (GMP), mean productivity index (MP), stress tolerance index (STI), yield index (YI), drought response index (DRI), drought resistance index (DI), harmonic mean (HM) and modified stress tolerance index (K1STI), these indices were suitable criteria for identification of drought tolerant lines. Also, tolerance index (TOL), yield stability index (YSI), stress susceptibility index (SSI), relative drought index (RDI), abiotic tolerance index (ATI), stress susceptibility percentage index (SSPI) and stress nonstress production index (SNPI) didn rsquo;t have important role in the differentiation of lines. Grouping of lines using cluster analysis method showed that the lines 3 and 13 had high yield and were tolerant rain fed condition and the lines 7 and 18 were sensitive to rain fed condition. The results from grouping of lines using three dimensional graphs based on yield in rain fed and supplementary irrigated condition and STI index were same as cluster analysis.